PIA = Political Impact Assessment ( နိုင္ငံေရး သေဘာတရားဆိုင္ရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳ အေပၚေလ့လာသံုးသပ္ခ်က္)
EIA = Environmental Impact Assessment (သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳအေပၚ ေလ့လာသံုးသပ္ခ်က္)
SIA = Social Impact Assessment (လူမွဳ ဘဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳ အေပၚ ေလ့လာ သံုးသပ္ခ်က္)
PRI = Political Risk Insurance ( နိုင္ငံတနိုင္ငံမွ အၿခားနိုင္ငံသို ့ၾကီးမားေသာ စီမံကိန္းဆိုင္ရာ ရင္းနွီးၿမဳပ္နွံမွဳမ်ားတြင္ ၿဖစ္ေပၚလာနိုင္ေသာ ဆိုးက်ိဳးမ်ားအားလံုးအတြက္ ကာကြယ္ေပးနိုင္ေသာ အာမခံမွဳ )
က်မစာေကာင္းေကာင္း မေရးတတ္ပါ။ စာေရးရမွာလဲ အလြန္ပ်င္းသည္။ ငယ္စဥ္ကေတာ့ ရည္းစားစာလိုလို ၊ ဒိုင္ယာရီလိုလို ဟိုေရးဒီေရးေတာ့ ေလွ်ာက္ေရးခဲ့ေသးသည္။
သို့ေပမဲ့ က်မကပဲ အသိမ္းအဆည္း အလြန္ေတာ္၍လား..က်မ၏ ေမာင္နွမမ်ားကပဲ Observation Power ေကာင္းလြန္းလို့လားမသိ.. စာေလးတေစာင္ေလာက္ ေရးလိုက္မိတိုင္း အတိုအလွိ်ဳလုပ္ခံရသည္။ ထိုသို့လုပ္ရုံနွင့္မပီး.. အိမ္ရွိလူမ်ားစံုလင္ပီေဟ့ ဆိုလွ်င္ တုိထားေသာစာကို ေအာ္ၾကီးဟစ္က်ယ္ ဖတ္ၾက ၊ ရီၾက ၊ ေလွာင္ၾကေပေတာ့သည္။ ခံရဖန္မ်ားလာေသာ အခါ က်မ ဆရာၾကီးၿဖစ္သြားသည္(ကြမ္းယာထဲ ထည့္စားသည့္ ဆရာၾကီးမဟုတ္ပါ)။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ခံစားခ်က္မ်ား ၊ အၿမင္မ်ားကို စာရြက္ေပၚေရးသားၿခင္းကို မိသားစုနွင့္ေနခဲ့စဥ္အေတာအတြင္း အတတ္နိုင္ဆံုး ထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့ေတာ့သည္။
ဒီလိုနွင့္ ကာလအေတာ္ၾကာၾကာထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့ေသာ စာေရးၿခင္းကို မၾကာေသာ အခ်ိန္ကမွသာ ၿပန္လည္ အသက္သြင္းမိခဲ့သည္။ ထိုသို့ၿပန္လည္အသက္သြင္းရေအာင္ အေၾကာင္းဖန္လာၿခင္းကလဲ တၿခားေၾကာင့့္မဟုတ္။ က်မလူ့ဘဝတြင္ လူသားတေယာက္အၿဖစ္ အသက္ရွင္ေနထိုင္ခဲ့စဥ္ကာလမ်ားအတြင္း ( သတိ-ဆက္ဖတ္ပါ။ ေသတမ္းစာ မဟုတ္ပါ..) ယခုအသက္အရြယ္အထိ ၾကံဳေတြ ့ခဲ့ရေသာ ေန့စဥ္ဘဝအေတြ့အၾကံဳမ်ားမွ တခ်ိဳ့ေသာ သတိထားဖြယ္ရာမ်ား ၊ ၾကံဳေတြ့ခဲ့ရေသာ အခက္အခဲမ်ားမွ ေကာက္နွဳတ္ခ်က္မ်ားကို လူသားတေယာက္၏ တာဝန္တရပ္အေနၿဖင့္ အၿခားသူမ်ား ၾကိဳတင္သိရွိေစၿခင္း အလို့ငွာ ေဝမွ်ခ်င္လာမိသည္။ ေကြးေသာလက္မဆန့္မွီ ဆန့္ေသာလက္မေကြးမွီဆိုတာကလဲ ရွိထားတာကိုး (တရားေပါက္ေနတယ္လို့မထင္လိုက္ပါနဲ့..အင္း . တစ္ရာေတာ့ ဘဏ္ထဲမွာရွိမယ္ထင္တယ္.)။
စပါဘီ..ပထမဦးဆံုး ေဆာင္းပါးေလး စထြက္လာပါပီ။ က်မနွင့္ စင္ကပူအင္တာဗ်ဴးဘာညာဆိုေသာ ေဆာင္းပါး။ ထိုေဆာင္းပါးကို Publish လုပ္တုန္းကဆိုလွ်င္ ရင္ေတာင္ တုန္သည္(ဘာမွမဆိုင္)။ တကယ္ပဲ ဟုတ္သည္။ က်မ စာေရးလွ်င္ အလြန္ေၾကာက္ေသာ ၊ သတိထားေသာ အေၿခအေနနွစ္ရပ္ရွိသည္။ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ဘာၾကီးပါ၊ ညာၾကီးပါဟူသည့္ အဆင့္တဆင့္ဆင့္တြင္ စာဖတ္သူမ်ားအထင္ၾကီးခံလိုေသာရည္ရြယ္ခ်က္နွင့္ ေရးသားေသာ အေရးအသားမ်ိဳး နွင့္ သူမ်ားေရးထားေသာစာမ်ားကူးခ်ပီး က်က္ထားပီးသားစာကို ၿပန္အံသလိုေရးသားထားမွဳမ်ိဳးပင္ၿဖစ္သည္။ ပထမအေရးအသားမ်ိဳးသည္ တခါတရံ စာဖတ္သူကို အဆိပ္အေတာက္ၿဖစ္ေစသည္ဟုထင္သည္။ ဒုတိယအေရးအသားမွာ စာဖတ္သည့္အခါ ပ်င္းစရာေကာင္းသည္။ သို့အတြက္ေၾကာင့္ စာေရးပီးလွ်င္ပီးၿခင္း သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို စာထဲမွာ ရွိေသာ အမွားမ်ား၊ ယူဆခ်က္အမွားမ်ားကို ေထာက္ၿပေပးရန္ ေတာင္းဆိုမွဳလုပ္ရသည္။ ေတာ္ပါေသးရဲ့..အဲ့ဒီတုန္းက ခဲနဲ့အေပါက္မခံခဲ့ရလို့ ( အမွားေထာက္ၿပပါဆိုလို့ စာလံုးေပါင္းအမွားမ်ားကို ၿပဴးၿပဲရွာပီး မေထာက္ၿပရန္ ေမတၱာရပ္ခံပါသည္။ ၿပန္ၿပင္ရမွာ က်င္းယို ့)။
အမေလး လုပ္ၾကပါဦး။ ဘာေတြေၿပာမိမွန္းမသိဘဲ လွ်ာေတြရွည္ကုန္ပီ။ ေၿပာေနေသာ စကားမ်ားကလဲ ေပးထားေသာ ေခါင္းစဥ္နွင့္ဘယ္လိုမွ မသက္ဆိုင္။ ေဟာ..ေနအံုးေနာ္.အစနဲနဲေလာက္ ၿပန္ဆဲြလိုက္အံုးမယ္.ေခါင္းစဥ္နဲ့ဆက္သြားေအာင္။ ရပီ။ ဒုတိယေဆာင္းပါးေရးသားရေသာ အစေပၚလာပီ။
" ႀကံႀကံဖန္ဖန္ ပူပန္စိုးရိမ္မႈေတြ ရွိေနရင္ ဒီေန႔ကစၿပီး စိတ္ခ်လက္ခ် အေတြးထဲက ထုတ္ပစ္လိုက္ပါေတာ့ " ဟူေသာ ၾသဂုတ္လ ၁၀ ရက္ေန့ထုတ္ သတင္းစာထဲမွ စာသားတခု။ အဲ့ဒီစာသားက ဧရာဝတီေရကာတာစီမံကိန္းမ်ားနွင့္ ပတ္သတ္ပီးထြက္ေပၚလာေသာ စာသား။ ဘယ့္နွယ့္ ဘယ့္နွယ့္ ဒီစာသားက က်မကိုေနာက္ထပ္ ေဆာင္းပါးတေစာင္ေရးဘို့ၿဖစ္သြားပါလိမ့္ဆိုေတာ့ကာ စဥ္းစားၾကည့္လိုက္ေတာ့.......
စိုးရိမ္ပူပန္မွုဆိုတာ လူတေယာက္ရဲ့စိတ္မွာ ၿဖစ္ခ်င္တိုင္းၿဖစ္တတ္တာမွမဟုတ္တာေနာ္။ နဂိုတည္းကမွ ၿမန္မာလူမ်ိဳးက ေသြးကေအးေအး စိတ္ကိုပူတတ္တဲ့ လူမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ တင္းတိမ္ေရာင့္ရဲစြာေနနိုင္ၿခင္းသည္ ေကာင္းၿမတ္ေသာ မဂၤလာတပါးၿဖစ္သည္ဆိုပီး ေလာဘေတြကို အေတာသတ္ေစဘို့ ဘုရားကဆံုးမစကားခ်န္ထားခဲ့တယ္မို့လား။ ဒါ့ေၾကာင့္ ၿမန္မာလူမ်ိဳးေတြမယ္ ထမင္းၾကမ္းယက္ခပ္စားမယ္ဆိုတဲ့ စကားပံုေတာင္ရွိေနေသးတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ အခုလိုဧရာဝတီကိစၥမွာၿဖစ္လာပီ အဲ့ဒီ စိုးရိမ္မွဳ ခံစားခ်က္။ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲမွဳ။ ထိတ္လန့္မွဳ။ ဧရာဝတီကေတာ့ ေရေတြအခုထိရွိေနတဲ့ ၿမစ္ၾကီးပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဘယ့္နွယ့္ေၾကာင့္ ဒီဟာၾကီးေပ်ာက္ဆံုးပ်က္ဆီးသြားမွာကို လူေတြစိုးရိမ္ေနပါလိမ့္။ ကိုယ္တိုင္ကအစ ဘယ္လိုၿဖစ္လို့ ေန့စဥ္ရက္စက္ ငိုေနရမွန္းမသိဘူး။
ကိုယ္ကလဲ ေလာေလာဆယ္ ဘယ္မွာေနတာလဲဆိုေတာ့ တၿခားနိုင္ငံတခုမွာ။ အႏၱရာယ္ရွိလို့ ေရွာင္ရွားရမယ္ဆိုလဲ ၿမန္မာမွာ ကိုယ့္ညီအမေတြပဲ ရွိတယ္။ သူတို့လွမ္းေခၚထားလိုက္ရုံပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဘယ့္နွယ့္ေၾကာင့္ ရည္းစားနဲ့ကြဲပီးဝမ္းနည္းတာထက္ ပိုပီးေၾကကြဲမွန္းမသိဘူး။ အေမဆံုးတုန္းကလဲ မီးသၿဂိဳလ္မွ တခ်က္ေလာက္ရွိဳက္မိတယ္။ အေဖ့က်ၿပေတာ့လဲ အေခါင္းပံုးလွပ္မိေတာ့မွ မ်က္ရည္တေပါက္ပဲဖတ္ကနဲက်မိတယ္။ အခုေတာ့ ေန့စဥ္ရက္စက္ မ်က္ရည္က တေပါက္ေပါက္က်ေနေတာ့ အင္း..ဒုကၡပဲ Something ကေတာ့ Wrong ေနပီ။ ငါလို တၿခားနိုင္ငံမွာ ကိုယ့္ေၿခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္တည္ပီး အႏၱရာယ္ကင္းကင္းနဲ့ အသက္ရွင္ေနတဲ့သူတေယာက္ေတာင္ အဲ့ဒီေလာက္ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲေနမယ္ဆိုရင္ ငါ့နိုင္ငံမွာေနတဲ့ ငါ့နိုင္ငံသားေတြကေတာ့ ေတာ္ေတာ္စိုးရိမ္ထိတ္လန့္ေနမွာပဲ။ ငါေတာင္ ဒီေလာက္ မ်က္ရည္က်ေနရင္ သူတို့မ်က္ရည္ေတြေတာင္ က်န္ပါေတာ့မလား တခုခု လုပ္အံုးမွ ဆိုပီး သတင္းစာေလးထဲက ဧရာဝတီနဲ့ ပတ္သတ္တာမ်ား အင္တာနက္ေပၚ တင္နိုးတင္နိုးနဲ့ အဲ့ဒီတုန္းက ရွာရတာ။
စိုးရိမ္မွဳ ထိတ္လန့္မွဳကေနစတဲ့ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲမွဳ ဆိုတာ ယံုၾကည္မွဳကင္းမဲ့ၿခင္းနဲ ့တာဝန္ယူအာမခံထားတဲ့ ကာကြယ္မွဳမရွိၿခင္း/မသိၿခင္းဆိုတဲ့ အရာေတြကေန ဆင္းသက္လာတာေလ။ ဒီဧရာဝတီၿမစ္ၾကီး ပ်က္ဆီးရင္ ငါတို့အသက္အိုးအိမ္စည္းစိမ္ကို ဘယ္သူကာကြယ္ေပးမလဲ။ ငါတို့ရဲ့ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းမွဳကို ဘယ္လိုကာကြယ္ေပးမလဲ။ ငါတို့နိုင္ငံရဲ့ ေၿမာက္မွ ေတာင္ကို စီးလာတဲ့ တခုတည္းေသာ ၿမန္မာပိုင္ အထင္ကရ အမ်ိဳးသားေရးလကၡဏာၾကီး တၿခားသူလက္ထဲ လုပ္ခ်င္သလို လုပ္ခံရရင္ ငါတို့လူမ်ိဳးေရာ တခ်ိန္မွာ က်န္ပါအံုးမလား။ တခ်ိန္မွာ အေၾကာင္းမညီညြတ္လို့ ေရကာတာ ဖြင့္ခ်လိုက္ရင္ အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ ေသေၾကၾကရေတာ့မယ္။
ငါတို့နိုင္ငံရဲ့ လွပလြန္းတဲ့ ၿမစ္ဆံုနဲ့ ကမၻာ့နာမည္အၾကီးဆံုး ေက်ာက္စိမ္းထြက္တဲ့ ေနရာတခုပ်က္ဆီးေတာ့မယ္။ ကမၻာမွာ သဘာဝတြင္းထြက္ သယံဇာတ အလြန္ေပါမ်ားေၾကာင္းနာမည္ၾကီးပီး စိုက္ပ်ိဳးေရးနိုင္ငံလို့လဲ ေခၚတြင္တဲ့ ငါတို့နိုင္ငံဟာ ဒီေရဒီေၿမနဲ့မွ မစိုက္ပ်ိဳးရရင္ ၊ ဒီေၿမဒီေရကိုမွ ဖ်က္ဆီးရင္......စတဲ့ လဲ ၊ လား ေပါင္းမ်ားစြာ နဲ့ အဆံုးသတ္တဲ့ စိုးရိမ္ထိတ္လန့္မွဳေၾကာင့္ ၿဖစ္လာတဲ့ ေမးခြန္းေတြအကုန္လံုးဟာ တာဝန္ယူ အာမခံၿခင္းနဲ့ ကာကြယ္မွဳ ဆိုတဲ့ အခ်က္နွစ္ခ်က္ မရွိရာကေန စလာပီ။ ဒါေတာင္ သစၥာတရားနဲ့ တန္ဖိုးထားမွဳကေန ဆင္းသက္လာတဲ့ စိုးရိမ္မွဳေမးခြန္းေတြေတာ့ ဆက္ေရးမေနေတာ့ပါဘူး။ နားလည္ရင္ေတာ့ ေတာ္ေသး။ နားမလည္ရင္ ေရာဂါတတ္ေနတယ္လို့ စြပ္စြဲခံရတဲ့ အထဲပါသြားမယ္။ သစၥာနဲ့ တန္ဖုိးထားမွဳဆိုတာကလဲ လက္ေတြ ့ကိုင္ေဆာင္က်င့္သံုးေနတဲ့ လူမ်ိဳးမွ သိရွိနားလည္မွာကိုး။
တခုခုကေတာ့ လုပ္ရေတာ့မယ္။ မဟုတ္ရင္ ငါတို့နိုင္ငံသားေလးေတြ လမ္းေပၚထြက္ၾကရအံုးမယ္။ "ဆည္မေဆာက္ပါနဲ့ ၊ ဆည္မေဆာက္ပါနဲ့ " လို့ ေအာ္ၾကရအံုးမယ္။ ၿမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားမလဲ မတရားလြန္းတာ တခုခု ခံစားလာရပီဆိုရင္ မလုပ္ပါနဲ့ ။ ေပးပါ ။ Yes နဲ့ No ေလးေတြပဲ ေၿပာတတ္ၾကတာကိုး။ ေရေရရာရာမသိၾကဘူးေလ။ မတရားတာပဲ သိတယ္။ တခုခု လုိခ်င္တာပဲ သိတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ဆိုတဲ့ အေၿဖမသိဘူး။ ဒီလိုနဲ့ လမ္းေပၚထြက္ၾကရင္ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲေနတဲ့ အထဲ အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ ဖမ္းတာဆီးတာ ခံၾကရအံုးမယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ ဧရာဝတီမွာ ဆည္မေဆာက္ေစခ်င္တာလဲလို့ တကယ္တန္းေမးခံရပီေဟ့ဆိုရင္ တိတိက်က် ေၿဖနိုင္မဲ့သူမရွိလို့ နိုင္ငံပုန္ကန္မွဳ ၊ ဆူပူအုံၾကြေအာင္ လုပ္မွဳဆိုတဲ့ ပုဒ္မၾကီး ပုဒ္မငယ္ေတြနဲ့ လူငယ္ေတြေထာင္ေတြတန္းေတြက်ၾကအုံးမယ္။ အေၿဖကေတာ့ ဘယ္ရွိလိမ့္မလဲ။ ဒီလို အေၿဖထြက္မလာအာင္လဲ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာသည့္တိုင္ေအာင္ အသိဥာဏ္ပိတ္ဆို့မွဳေတြရွိခဲ့တယ္မို့လား။ နိုင္ငံနလန္ၿပန္ထူရအံုးမယ္လို့ ဟိုတေလာကတင္ သမၼတၾကီး ဦးသိန္းစိန္ေၿပာသြားတာ လူတိုင္းၾကားခဲ့ၾကတာပဲေလ။ ကဲ အဲ့ဒီေတာ့ ငါ့နိုင္ငံနဲ့ ငါ့နိုင္ငံသားေတြ ေသြးထြက္သံယုိေတြ မၿဖစ္ေအာင္ ငါတတ္နိုင္တဲ့ ဘက္က တခုခု လုပ္အံုးမွ ။ နိုင္ငံေရးကိုဘယ္တုန္းကမွ မလုပ္ခဲ့ေပမဲ့ ၊ ဘယ္ပါတီဝင္မွလဲ မၿဖစ္ခဲ့ေပမဲ့ နိုင္ငံ့အေရးလုပ္ရမဲ့့ အခ်ိန္တခုကိုေရာက္ေနလို့ တခုခု လုပ္ကိုလုပ္မွရေတာ့မယ္ဆိုပီး ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ခ်လိုက္ရတယ္။
နိုင္ငံတကာမွာေတာ့ ေသးငယ္တဲ့ စီမံကိန္းေလးေတြေတာင္မွ ကာကြယ္မွဳေတြ ၊ တာဝန္ယူမွဳ (အစားထုိးေပးေလ်ွာ္နိုင္မွဳ) နဲ့အတူတကြရွိတဲ့ အာမခံခ်က္ေတြ ဆိုတာ ရွိေနတာကို လုပ္ငန္းအေတြ့အၾကံဳအရ သိေနေတာ့ ဒီေလာက္ ၾကီးမားတဲ့ နိုင္ငံသားမ်ား အားလံုး ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ဧရာဝတီ ၿမစ္ဆံုေရကာတာ စီမံကိန္းေတြကအစၿပဳတဲ့ ေရကာတာစီမံကိန္းေတြမွာေတာ့ ကာကြယ္မွဳကို တာဝန္ခံ ( ေပးေလ်ွာ္နိုင္မွဳ) နဲ့ တကြ မၿဖစ္မေနရွိေနရမွာပဲေလ.ေနာ္။ ဒီကာကြယ္မွဳေတြ အာမခံမွဳေတြ ကို သက္ေသ အေထာက္အထားနဲ့တကြ ၿပည္သူကို ခ်ၿပနိုင္ရင္ ၿပည္သူလူထုရင္ထဲက အပူမီးကိုေတာ့ အတတ္နိုင္ဆံုး ၿငိမ္းသတ္ေစမယ္ဟဲ့ ဆိုတဲ့ စိတ္နဲ့ ကာကြယ္မွဳအတိုင္းအတာေတြကို ရွာေဖြရပါဘီ။ ကဲ ဘယ္မွာလဲ မွန္ဘီလူး..ဧရာဝတီနဲ့ပတ္သတ္တဲ့ သတင္းေတြ၊ ဂ်ာနယ္ေတြ ၊ အင္တာနက္မွာ ပိုစ့္ေတြတတ္ရင္ ေသေသခ်ာခ်ာ လံုးစိပတ္စိ ဖတ္နိုင္ဘို့ ။
ေတြ့ပါပီ ၾသဂုတ္လ ၁၀ ရက္ေန့မွာ။ ေက်ာ္မင္းလူ(ေရႊၿပည္သာ)ရဲ့ ေဆာင္းပါး " က်ေနာ္တို့လဲ ဧရာဝတီကိုခ်စ္ပါသည္" တဲ့။ အင္း ခ်စ္တယ္တဲ့ ။ မဆိုးပါဘူး ခ်စ္ရင္ေတာ့ ဒီလိုစီမံကိန္းမ်ိဳးကို ဗရမ္းဗဒါ မလုပ္ေလာက္ပါဘူးဆိုပီး သတင္းစာပါ အေၾကာင္းအရာ အၿပည့္အစံုကို ဖတ္ၾကည့္ေတာ့ အရင္ဆံုးေတြ့လိုက္ရတဲ့ စာပုိဒ္တပုိဒ္....
" အခုတေလာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ျမစ္မင္း ဧရာဝတီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာၾကဆုိၾက၊ ေဆြးေႏြး ေနၾကတာေတြ ဟုိတစ္စ ဒီတစ္စ ၾကားသိေနရ ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အင္တာနက္ သတင္း ေဆာင္းပါးေတြမွာ ဧရာဝတီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ႐ႈေထာင့္အဖုံဖုံနဲ႔ ေျပာၾကဆုိၾက၊ ေရးေနၾကတာေတြကို ဖတ္ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး အထင္မွား၊ အျမင္မွား ျဖစ္ေနပံုပါပဲ။ အခ်ဳိ႕ က်ေတာ့လည္း သိသိႀကီးနဲ႔ အစိုးရကို မေကာင္းျမင္စိတ္နဲ႔ ျပစ္တင္ ႐ႈတ္ခ် ေဝဖန္ရာမွာ ဧရာဝတီကို ခုတုံးလုပ္ အသုံးခ် ေနပါတယ္။ တစ္ဖက္စြန္းေရာက္ ေရးသားမႈေတြနဲ႔ ဧရာဝတီဟာ အသက္ငင္ေနၿပီး ေသဆုံးေတာ့ မေယာင္ေယာင္ လုပ္ၾကံဖန္တီး ေနတာေတြလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ အင္တာနက္မွာ ကုိယ္ေရးခ်င္ရာ ေရးခြင့္ရွိတယ္ ဆိုေပမယ္ ့ ကိုယ္ေျပာတဲ့ စကားတစ္ခြန္း၊ ကုိယ္ေရးခဲ့တဲ့ စာတစ္ေၾကာင္းအတြက္ တာဝန္ယူၾကရ မွာပါ။
အဲဒီလုိ ဧရာဝတီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ခုတုံးလုပ္ အသုံးခ် ေရးသားေနၾက သူေတြထဲမွာ ျမန္မာ့ေျမေပၚမွာ ေနၿပီး ဧရာဝတီ ေရကို ေသာက္ေနၾက သူေတြထက္ အေမရိကန္လုိ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြမွာ ေနထုိင္ၿပီး တုိင္းျပည္ကို လက္ညႇိဳးထုိး ေရာင္းစားဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ မ်ဳိးမစစ္ ပုဂၢိဳလ္ေတြက ပိုၿပီးကဲေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒီမ်ဳိးမစစ္ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ဧရာဝတီ ခ်စ္တယ္ ဆုိတာထက္ ဧရာဝတီ ရင္ခြင္မွာ တကယ္ မွီတင္း ေနထုိင္ေနတဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔က အဆ ရာေထာင္မက ပိုခ်စ္ပါတယ္။ "
ဟိုက္ရွ္..ပတၱနာပဲ။ သူေၿပာထားတဲ့ အထဲမွာ က်မနဲ့ကိုက္ညီတာ ဘာရွိပါလိမ့္။ အစိုးရကို မေကာင္းၿမင္တဲ့ စိတ္တဲ့ ၊ တဖက္စြန္းေရာက္ေရးသားမွဳတဲ့ ၊ အင္တာနက္မွာ ေရးခ်င္တာ ေရးပီး တာဝန္ယူရမယ္တဲ့ ၊ အေမရိကန္လိုေနရာမ်ိဳးမ်ား တိုင္းၿပည္ကိုလက္ညွိဳးထိုးေရာင္းစားဘို့ၾကိဳးစားေနတဲ့ မ်ိဳးမစစ္ေတြတဲ့ ..တဲ့..တဲ့..တဲ့.။ အဲ့ဒီ တဲ့ ေပါင္းမ်ားစြာထဲမွာ ငါနဲ့ ကိုက္ညီတဲ့ တဲ့ တလံုး ၊ နွစ္လံုးေတာ့ ၿပန္ရွာအံုးမွ။ နို့မို့ စြပ္စြဲခ်က္ထဲပါသြားနိုင္တယ္။
ငါကေတာ့ တခါမွ ေထာင္တန္းမက်ဘူးတဲ့ အစိုးရဘက္ေတာ္သားဖေအၿမန္မာ နဲ့ မေအၿမန္မာ က တလင္တမယားအခ်စ္နဲ့ ၿမန္မာမိန္းကေလး ငါ့ကို ၿမန္မာ့ေၿမ၊ ၿမန္မာ့ေရေပၚမွာ ေမြးလာပီး အရြယ္ေရာက္လာေတာ့ ကိုယ့္နိုင္ငံမွာ ကိုယ့္ဘာကိုယ္ေတာင္ မေလာက္ငွတဲ့ လစာ၊ အလုပ္တဖက္နဲ့ ပင္ပင္ပန္းပန္း သင္ၾကားထားခဲ့တဲ့ ပညာနဲ့ မကိုက္ညီတဲ့ Marketing အလုပ္တခုကို လုပ္ကိုင္ေနရင္းကေန အေမက အင္း ဒီအတိုင္းဆိုရင္ ငါ့သမီးရဲ့ အသိဥာဏ္ေလးေတြ၊ အတတ္ပညာေလးေတြ မွိဳတက္ကုန္ေတာ့မွာပဲ ၊ ဝမ္းစာအတြက္ ခက္ခက္ခဲခဲ ပင္ပင္ပန္းပန္းအလုပ္လုပ္ရပီး မေလာက္ငွတဲ့ ဝင္ေငြနဲ့ အသက္ရွင္ေနရေတာ့မယ္ဆုိပီး သူ့ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ေဆးစရိတ္သာ ရွိတဲ့ ပိုက္ဆံထဲက တခ်ိဳ့တေလေလးခြဲပီး နိုင္ငံၿခားဆိုတဲ့ ေနရာေလးကို ေရာက္လာလို့ က်ရာတာဝန္ကို အလုပ္လုပ္ရင္း ေက်ာင္းတက္ရင္းနဲ့ မိသားစုတာဝန္ေတြ ထမ္းေဆာင္လာခဲ့တာ မိဘနွစ္ပါး စိတ္ခ်လက္ခ် မ်က္ကြယ္ၿပဳသြားနိုင္တဲ့ ယခုအခ်ိန္အထိ..ဆိုေတာ့ ငါ့မွာ သူေၿပာထားတဲ့ တဲ့ တလံုးနဲ့မွ မကိုက္ညီပါလား ။ အဲ့ဒါဆိုရင္ေတာ့ ငါလဲ ဒီစာကို ေရးတဲ့သူလိုမ်ိဳး မ်ိဳးစစ္ ေဆြစစ္တေယာက္ပဲ။
ဒါနဲ့ သူေတာင္ ဘာမွမၿဖစ္ပဲ ငါက ဘာ့ေၾကာင့္မ်ား ဧရာဝတီနဲ့ ပတ္သတ္ပီး မ်က္ရည္က စူပါ့ရွယ္၊ ရွယ္တကာ့ရွယ္ထြက္ေနပါလိမ့္။ ငါ့မ်ိဳးမစစ္ဆိုရင္ ငါသိေနတဲ့ အဲ့ဒီစာေရးတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ့ သားသမီးေတြကေရာ ဘာလို့နိုင္ငံၿခားမွာ ဟန္ပန္အၿပည့္နဲ့ အလုပ္လုပ္စရာမလိုဘဲ ပညာေတြလာသင္ၾကားေနနိုင္တာပါလိမ့္။ ဒီလိုပုဂၢိဳလ္ေတြဆိုတာ နိုင္ငံရဲ့ အေရးအရာမွန္သမွ်ကို အစစအရာရာ အဆင္ေၿပေအာင္ ထမ္းေဆာင္ပါ့မယ္ဆိုတဲ့ ကတိကဝတ္ေတြနဲ့ နိုင္ငံေတာ္မွာရွိတဲ့ ၿပည္သူေတြရဲ့ အခြန္အတုတ္ကေန လစာယူေနၾကတာမို့လား။ ဒါေပမဲ့ ဘာလို့မ်ား ငါတို့ဘဝေတြ အလြန့္အလြန္ကြာၿခားေနပါလိမ့္။ ဧရာဝတီေရကာတာ စီမံကိန္းကို ဆန့္က်င္သူမ်ားအားလံုးဟာ မ်ိဳးမစစ္ေတြဆိုရင္ေတာ့ ငါတို့လို ရွိစုမဲ့စုကိုယ့္ပိုက္ဆံနဲ့ ကိုယ္နိုင္ငံၿခားမွာအလုပ္လုပ္ေနရေသး၊ ရတဲ့ပိုက္ဆံေလးနဲ့ ၿခစ္ၿခဳဳပ္ပီး ေက်ာင္းကိုလဲ ကိုယ့္ပုိက္ဆံနဲ့ ကိုယ္တတ္ရေသးဆိုတဲ့ လူေတြ ၊ စာေရးဆရာေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ ၊ နိုင္ငံထဲမွာ ရွိေနတဲ့ စီမံကိန္းဆန့္က်င္သူေတြ အကုန္မ်ိဳးမစစ္ေဆြမစစ္ေတြပဲေပါ့ေနာ္။ အဲ့ဒါဆိုရင္ အဲ့ဒီမ်ိဳးမစစ္ေဆြမစစ္ေတြကေပးတဲ့ အခြန္အတုတ္ေတြကေန လစာယူေနတဲ့ အသိုင္းအဝိုင္းကေရာ၊ နိုင္ငံၿခားမွာ ဟန္နဲ့ပန္နဲ့ ေက်ာင္းလာတက္ေနတဲ့ သူတို့ အသိုင္းအဝိုင္းရဲ့ သားသမီးေတြကေရာ.....အင္း....ေၿပာေတာ့ဘူး။
ကာကြယ္မွဳအပိုင္းကို ေတြ့ေအာင္ ဆက္ဖတ္လိုက္အံုးမွ။ ေဟာ ေတြ့ပါဘီ ေတြ့ပါဘီ။ ကာကြယ္မွဳလို့ ေခၚဆိုနိုင္တဲ့ စာပိုဒ္။
" တမံ အမ်ဳိးအစားဟာ ေက်ာက္ျဖည္ ့တမံ (Concrete Face Rock Fill Dam - CFRD) ၿဖစ္လို့ ျပင္းအား ၈ ဒသမ ၃ ရွိတဲ့ ငလ်င္ႀကီးဒဏ္ေတာင္ခံနိုင္ေၾကာင္း နဲ့ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္မ်ားက အဆင့္ဆင့္ တြက္ခ်က္ၿပီး စိတ္ခ်ရတဲ့ အဆင့္ရွိေအာင္ တည္ေဆာက္ထားျခင္း ေရပုိလႊဲ (Spill-way) နဲ႔ ေရထုတ္ျပြန္(ွQutlet) မ်ားကုိပါ တြက္ခ်က္ ထားၿပီး Monitoring System ကုိပါ တပ္ဆင္အသုံးျပဳမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တမံက်ဳိးတဲ့ အဆင့္၊ ေရေတြ ဖြင့္ခ်ရတဲ့ အဆင့္ ေရာက္လာဖုိ႔ဆုိတာ လုံးဝ မျဖစ္ႏုိင္ပါေၾကာင္းနဲ့ Food Control အေနနဲ႔ စီမံကိန္းမ်ားမွ ေရေလွာင္ပမာဏ 0.85 Billion m3 ဝန္းက်င္ သုိေလွာင္ႏုိင္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ဟာ ေရမၾကီးနိုင္ပါ " တဲ့။
သြားပီ နဲနဲ ေၾကာင္သြားပီ။ ၿပန္ဖတ္တယ္ ၿပန္ေၾကာင္သြားတယ္။ ဒီပစၥည္းေတြကို ဘယ္နိုင္ငံကမွာသြင္းလို့ / ထုတ္လို့ စာေရးသူက ဒီေလာက္ေတာင္ အာမခံေနတာတုန္း။ ဘယ္ကြ်မ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္က တြက္တာတုန္း။
ေသခ်ာ ၿပန္ဖတ္ေတာ့ လာ လာ စီမံကိန္းေဆာင္ရြက္တဲ့ နိုင္ငံကပဲ ထုတ္ပီး ကိုယ့္ပစၥည္းကိုယ္အာမခံ ၊ ကိုယ္လုပ္တာ ကိုယ္ၿပန္အာမခံထားတာပါလား ဆိုတာ သေဘာေပါက္သြားတယ္။ ကဲ..ဒါဆို တာဝန္ယူမွဳဆိုတဲ့ အပိုင္း ဘယ္မွာလဲ။ အာမခံမွဳရွိရင္ တာဝန္ယူေပးေလ်ာ္ေပးရမဲ့ အပိုင္းကိုလဲ ေၿပာရတယ္ေလ။ အာမခံမွဳမွာ တာဝန္ယူမွဳအပိုင္းပါလာရတဲ့ ကိစၥက " If In Case " ဆိုတဲ့ သေဘာတရားေပၚမွာ အေၿခခံလာတာပဲ။ "If In Case = အကယ္၍ ၿဖစ္လာခဲ့ရင္ " ဆိုတဲ့ သေဘာတရားမွာ "ဆိုးက်ိဳးေတြၿဖစ္ကိုၿဖစ္မွာမဟုတ္ဘူး" ဆိုတာနဲ့ " ၿဖစ္ကိုၿဖစ္လာမွာ " ဆိုတဲ့ အစြန္းေရာက္တဲ့ တြက္ခ်က္မွဳေတြမရွိဘူး။
ဆိုးက်ိဳးေတြ ၿဖစ္ကိုၿဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့ သံုးသပ္ခ်က္ကိုသာ အရာရာတိုင္းေပၚမွာ အေၿခခံရင္
" အေမရိကားမွာရွိခဲ့တဲ့ အထပ္တရာ World Trade Center ၾကီး ခါးလည္ေခါင္က ၿဖတ္အခ်ိဳးမခံရဘူး "
" ကမၻာ့အၾကီးဆံုး Titanic သေဘာၤၾကီး ေရထဲ ၿမဳပ္မသြားခဲ့ဘူး "
ဆိုးက်ိဳးေတြ ၿဖစ္ကို ၿဖစ္မွာ ဆိုတဲ့ သံုးသပ္ခ်က္ကိုသာ အရာရာတိုင္းေပၚမွာ အေၿခခံရင္ေတာ့ လူေတြ ဘယ္တီထြင္မွဳမွ မရွိခဲ့ဘဲ ကမၻာဦးထဲက ရွိခဲ့တဲ့ ေနထုိင္မွဳပံုစံအတိုင္း Naked Body ေတြနဲ့ သားစိမ္းငါးစိမ္းေတြစားတဲ့ ဘဝကေန တက္လာမွာ မဟုတ္ခဲ့ဘူး။
ဒီေတာ့ ဒီသံုးသပ္ခ်က္နွစ္ခုၿဖစ္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ၿဖစ္ကိုၿဖစ္လာမွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာနဲ့ ၿဖစ္ကို ၿဖစ္လာမွာဆိုတဲ့ စကား နွစ္ခု ၾကားမွာ အာမခံမွဳဆိုတာ ေပၚေပါက္လာခဲ့ရတယ္။ ဆိုလိုတဲ့ သေဘာက အဲ့ဒီ သံုးသပ္ခ်က္နွစ္ခု ၾကားမွာရွိေနတဲ့ ခန့္မွန္းရခက္ခဲတဲ့ အေၿခအေနတခုေပၚမွာရွိေနတဲ့ စြန့္စားမွဳ= Risk ကို တာဝန္ယူေပးထားတာမ်ိဳးၿဖစ္တယ္။ စြန့္စားမွုယူတယ္ဆိုတာနဲ့ပတ္သတ္လို့ ဘယ္လိုၿဖစ္ပီး ကိုယ္လုပ္လို့ ၿဖစ္လာမဲ့့ ကိစၥ သူမ်ားက တာဝန္လာယူေပးမွာတုန္း ဆိုတဲ့ ေမးခြန္း ၊ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ့ အဲ့ဒီလို တာဝန္ယူမွုမ်ိဳးသာ ရွိလို့ကေတာ့ လာထား အကုန္လံုးကို တာဝန္ယူခိုင္းလိုက္မယ္ဆိုပီး ဝမ္းသာလံုးေတြ ဆို့မသြားၾကနဲ့အံုးေနာ္။ ၿဖစ္ေပၚလာမဲ့ ဆိုးက်ိဳးမ်ားအားလံုးကို အာမခံ တာဝန္ယူပါမည္ ဆိုတဲ့ သေဘာတူညီမွဳကို ဘယ္သူက အသက္အတုိခံပီး အလကားေနအလကား ယူမတုန္း။ ပိုက္ဆံေပးရတယ္။ ပိုက္ဆံနဲ့ ဝယ္ရတယ္။ မတူညီတဲ့ တာဝန္္ယူမွဳေတြမွာ မတူညီတဲ့ ေလွ်ာ္ေၾကး နွဳန္းတားေတြရွိသလို မတူညီတဲ့ အာမခံမွဳကို ဝယ္ယူတဲ့ေစ်းနွဳန္း (Insurance Premium) ဆိုတာရွိတယ္။ တာဝန္ယူရမဲ့ ၿဖစ္ရပ္တခုအတြက္ တာဝန္ယူအာမခံေပးမဲ့ သူရဲ့ ကိစၥ/ၿဖစ္ရပ္တခုခ်င္းဆီအေပၚမွာ " အာမခံေပးနိုင္တဲ့ ၿဖစ္ရပ္မ်ိဳးလား ၊ လက္မခံနိုင္တဲ့ ၿဖစ္ရပ္မ်ိဳးလား" ဆိုတာ ဆံုးၿဖတ္ဘို့ ၿပဌာန္းထားတဲ့ အခ်က္ေတြ (Terms & Conditions or Insurance Policy )ဆိုတာေတြလဲ ရွိတယ္။
ကဲ ဟုတ္ပါဘီ.အာမခံမွဳကိုလဲ ဝယ္ထားပီးဘီ။ မေတာ္တဆ ၿဖစ္ရပ္တခုကလဲ ၿဖစ္လာပီ ဒါေပမဲ့ အာမခံကုမၼဏီ က ထြက္ေၿပးေနပါေရာလား ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳး ေမးလာေတာ့မယ္။ ဒါမ်ိဳးမွာ တရားခ်က္ခ်င္းစြဲလို့ရတဲ့ ဥပေဒေတြ အတိအက်ရွိထားသလို ဒီကုမၼဏီကလဲ သူ့ရဲ့ ဒီလိုအာမခံမွဳေတြေပၚမွာ အက်ိဳးၿဖစ္ထြန္းေနတဲ့ သူ့လုပ္ငန္းအေပၚမွာ ကိစၥရပ္ေလးတခုနဲ့ အပ်က္အဆီးမခံပါဘူး။ ကုမၼဏီအပ်က္ခံပီး ေထာင္ထဲ ဝင္မွာမဟုတ္ဘူးေနာ္လို့ က်မအတိအက် မေၿပာဘူးေနာ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ က်မေရးသားခဲ့တဲ့/ေၿပာခဲ့တဲ့ အထဲမွာ စီးပြားေရးေတာင့္တင္းေသာ ၊ နာမည္ပ်က္မရွိေသာ (ဝါ) နာမည္ရေနေသာ အာမခံသူ ( Reputable Insurance Broker ) ဆိုတာမ်ိဳး အၿမဲတန္းပါဝင္ေနခဲ့တာေပါ့။
ကဲ.ဘယ္လို မေသခ်ာတဲ့ စြန့္စားမွဳမ်ိဳးေတြမွာ အာမခံမွဳေတြရွိတတ္သလဲ ဆိုတာ ဥပမာေလးေတြ ၾကည့္ရေအာင္..
- အကယ္၍ ကြ်ဳန္ုပ္ကားေမာင္းလို့ လူေသာ္လည္းေကာင္း ကားေသာ္လည္းေကာင္း Accidence တစံုတရာၿဖစ္ခဲ့ရင္ ေလွ်ာ္ေပးဘို့တာဝန္ကို အာမခံေပးနိုင္မလား ( Car/Vehicle insurance )
- အကယ္၍ က်ြန္ုပ္ပိုင္ဆိုင္ေသာ အိမ္/ကုမၼဏီမီးေလာင္ၿခင္းၿဖစ္ေပၚလွ်င္ သင္ေလ်ာ္ေပးဘို့အာမခံနိုင္မလား...( Fire insurance for home/office)
- အကယ္၍ ကြ်န္ုပ္၏ က်န္းမာေရး ခြ်တ္ယြင္းခဲ့လွ်င္ သင္ေလ်ာ္ေပးဘို့ အာမခံနိုင္မလား ( Health Insurance )
- အကယ္၍ ကြ်န္ုပ္ ေဆးရုံေဆးခန္းတက္ေရာက္ ကုသရေလာက္ေအာင္ အေၾကာင္းတစံုတရာၿဖစ္ခဲ့ပါလ်ွင္ ထုိကုန္က်စရိတ္ကို သင္တာဝန္ယူနိုင္မလား ( Medical Insurance)
ဒီဥပမာေတြက ကား/အိမ္ ပိုင္ရွင္ကိုယ္တိုင္ အာမခံေပးနိုင္တဲ့ ကုမၼဏီေတြကို တိုက္ရိုက္ ဆက္သြယ္ပီး အာမခံမွဳကို ဝယ္ယူထားရတာေတြပါ။ တဦးတည္းပိုင္နဲ့ပတ္သတ္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြမွာ ၿပဳလုပ္ထားတဲ့ အာမခံမွဳေပါ့။ ကိုယ့္ကုိယ္ပိုင္ပစၥည္းကိုယ္ကာကြယ္တာ၊ ကိုယ့္ေၾကာင့္ တခုခု ၿဖစ္ခဲ့ရင္ ေလ်ွာ္ေပးနိုင္ဘို့ တၿခားသူရဲ့ တာဝန္ယူေပးနိုင္ေအာင္ ကာကြယ္ထားတာေပါ့။ သို့ေသာ္ တဦးတည္းပိုင္ဆိုလို့ အာမခံမွဳ ဝယ္ယူမထားလဲရတယ္။ မလုပ္ခ်င္လဲ ရတယ္ဆိုပီး ယူဆရင္ေတာ့ မွားသြားနိုင္တယ္။ ဖြံ ့ၿဖိဳးတိုးတက္ေနတဲ့ နိုင္ငံေတြမွာ ကားရွိေနတာေတာင္မွ Insurance မဝယ္ထားရင္ ကားေမာင္းလို့မရဘူး။ ခိုးေမာင္းလို့မိရင္ လိုင္စင္သိမ္းခံရဘီဘဲ။
အဲ့..နွစ္ဦးနွစ္ဘက္ပါဝင္သက္ဆိုင္တဲ့ ကိစၥမ်ိဳးေတြက်ေတာ့ ဥပမာ စီမံကိန္း (Project) နဲ့ ပတ္သတ္တာမ်ိဳးေတြေပါ့. အဲ့ အဲ့ဒီလို ကိစၥရပ္မ်ိဳးေတြက်ေတာ့ ရင္းနွီးၿမဳပ္နွံသူ ၊ ဒါမွမဟုတ္ စီမံကိန္းကို လုပ္ကိုင္ေပးရန္ အပ္နွင္းခံရသူက အာမခံမွဳကို တၿခားနာမည္ရ ကုမၼဏီေတြက ဝယ္ယူပီး စီမံကိန္း ပိုင္ရွင္ကို စီမံကိန္း မလုပ္ေဆာင္ခင္မွာ အပ္နွင္းေပးရတယ္။
ဥပမာ - ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၼဏီတခုကို အေဆာက္အအံုပိုင္ရွင္က အေဆာက္အအံု ေဆာက္လုပ္ဘို့ အပ္နွင္းတဲ့ အခါ ေဆာက္လုပ္သူက အေဆာက္အအံုပိုင္ရွင္ေရးဆြဲေပးထားတဲ့ ေဆာက္လုပ္ေရး သေဘာတူညီမွဳ စာခ်ဳပ္ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ မည္သည့္အခ်က္မ်ားကို အာမခံေပးထားေသာ အာမခံမွဳစာခ်ဳပ္အား ေဆာက္လုပ္ေရး မၿပဳလုပ္မွီ ဝယ္ယူေပးရန္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို အတိအက် လုပ္ေဆာင္ေပးအပ္ရတယ္။ အာမခံမွဳ လုပ္ေပးထားတဲ့ စာခ်ဳပ္ကို နာမည္ရွိ အာမခံ ကုမၼဏီက ဝယ္မေပးနိုင္ဘူးဆိုရင္ အေဆာက္အအံုကို စတင္ေဆာက္လုပ္ခြင့္မရွိဘူး။
ကဲ.သာမာန္အားၿဖင့္ ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၼဏီဝယ္ယူေပးတဲ့ အာမခံစာခ်ဳပ္ထဲမွာ ေယဘုယ် ပါဝင္ရမဲ့ အခ်က္ေလးေတြၾကည့္ရေအာင္..
- နယ္ေၿမအေနအထားဆိုင္ရာ ထိခိုက္မွဳမ်ားအားလံုး ကို အာမခံကာကြယ္ေပးပါမည္ဆိုတဲ့ အခ်က္ ( Contractor's All Risk Insurance )
- ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ေဆာင္ေနစဥ္အတြင္း အၿခားအေဆာက္အအံုမ်ားကို ထိခိုက္မိၿခင္းအား ကာကြယ္အာမခံေပးပါသည္ ဆိုသည့္ အခ်က္ ( Public Liabilities' Insurance )
- ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းခြင္မ်ားတြင္ ပါဝင္ေသာ လုပ္သားမ်ား တစံုတရာ ထိခိုက္မွဳရွိမွဳမ်ားကို ကာကြယ္ေပးပါသည္ ဆိုသည့္ အခ်က္ ( Work Injuries Insurance )
စတဲ့ အာမခံခ်က္မ်ားဟာ တာဝန္ယူမွဳ ပမာဏ( Insurance Coverage ) နွင့္တကြ ပါရွိရပါတယ္။
အဲ့ဒီလို အာမခံမွဳေတြမွာ အာမခံမွဳဝယ္ယူေပးအပ္ထားတာပဲဆုိပီး ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၼဏီက ပရမ္းပဒါ ေဆာက္လုပ္လို့ မရသလို အာမခံသူ ကုမၼဏီကလဲ တစံုတရာ ၿဖစ္လာလွ်င္ ေၿပးေရွာင္လို့ မရပါဘူး။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ဖြံၿဖိဳးတဲ့နိုင္ငံေတြမွာ ကုမၼဏီမ်ားထူေထာင္ခြင့္ရရွိသူေတြဟာ သူတို့ရဲ့ ေရရွည္စီးပြားေရးရပ္တည္မွဳအတြက္ ၿပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒေတြ အတိအက်လိုက္နာမွဳရွိသလို အဲ့ဒီ ဥပေဒမ်ားေတြထဲက တခုခုကို ခ်ိဳးေဖာက္လွ်င္လဲ ကုမၼဏီပိုင္ဆိုင္ရွင္ေတြဟာ ေနာက္ထပ္ဘယ္စီးပြားေရးမွ လုပ္ပိုင္ခြင့္ မရွိေတာ့ဘူး။ ဥပေဒနွင့္မၿငိစြန္းဘူးဆိုရင္ေတာင္ တာဝန္ယူအာမခံေပးေလ်ာ္မွဳမ်ားၿပားတယ္လို့ နာမည္ဆိုးထြက္ခဲ့တဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြကိုလဲ ဘယ္အာမခံ ကုမၼဏီမွ အာမခံမွဳ မၿပဳလုပ္ေပးဘူး။ အာမခံမွဳစာခ်ဳပ္ ဝယ္ယူအပ္နွင္းပီး အေဆာက္အအံုပိုင္ရွင္ကို မေပးအပ္နိုင္လွ်င္လဲ အေဆာက္အအံုေဆာက္လုပ္ခြင့္မရရွိနိုင္ဘူး။ ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၼဏီ၊ အာမခံကုမၼဏီမ်ား နာမည္ပ်က္ရွိမရွိ၊ ေပးေလ်ွာ္ရမွဳမ်ားၿပားၿခင္း ရွိမရွိကို ဘယ္လို သိနိုင္မလဲဟု ေမးလာလွ်င္လည္း အေၿဖကလဲ လြယ္လြယ္ေလးပါ။ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ နိုင္ငံေတြမွာ ကုမၼဏီတခု မဆိုထားနွင့္ လူတေယာက္အေၾကာင္း သိခ်င္လွ်င္ေတာင္ ဂဏန္းတလံုး အင္တာနက္ေပၚရိုက္ထည့္လိုက္တာနဲ့ အ့ဲဒီလူနွင့္ပတ္သတ္တဲ့ သတင္းေတြ ၊ ေနာက္ခံ အေၾကာင္းေတြကို ခ်က္ခ်င္းသိရွိလာနုိင္တဲ့ ဝန္ေဆာင္မွဳ/စနစ္ေတြ ရွိတယ္။ အလားတူ အေဆာက္အအံုေဆာက္လုပ္ပီးစီးလို့ အဲ့ဒီအေဆာက္အအံုထဲကုိ အသံုးအေဆာင္ စားပြဲ ကုလားထိုင္မ်ား တပ္ဆင္ၿခင္း ၊ အဆင္တန္စာမ်ား တပ္ဆင္ၿခင္းအတြက္ ေနာက္ထပ္ ကုမၼဏီတခုကို ခ်ိတ္ဆက္လွ်င္လဲ အာမခံမွဳ ဆက္လက္ထားရွိရေသးတယ္။ အာမခံမွဳ သက္တမ္းကာလေတြဟာလဲ လုပ္ငန္းအမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္၍ အသီးသီးကြဲၿပားၾကပါေသးတယ္။
ဆိုေတာ့ကာ....အေပၚက ေဖာ္ၿပခဲ့တဲ့ တဦးတည္းနွင့္သာ သက္ဆိုင္တဲ့ အာမခံမွဳမွစတင္ပီး အမ်ားပတ္ဝန္းက်င္နွင့္ သက္ဆိုင္ပီးလုပ္ေဆာင္ရတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္အဆင့္ဆင့္မ်ားမွာလည္း အာမခံမွဳဟာ အဲ့ဒီေလာက္ အေရးၾကီးမယ္ဆိုလ်ွင္ လူသန္းေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္၏ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမွဳနွင့္သက္ဆိုင္တဲ့ ၊ လူသန္းေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္၏ ပတ္ဝန္းက်င္မွာရွိေနတဲ့ ၊ လူသန္းေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ပိုင္ဆိုင္တဲ့ နိုင္ငံ့ေရေၿမေပၚမွာ အၿခားနိုင္ငံတခုကေနပီး စီမံကိန္းဆိုင္ရာ ရင္းနွီးၿမဳပ္နွံမွဳလာေရာက္လုပ္ကိုင္ရာမွာ အာမခံမွဳဟာ ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ အေရးၾကီးတယ္ဆိုတာကို ဆက္လက္ခန့္မွန္းၾကေပေတာ့။
ဒါေပမဲ့ ေစာဒက တက္စရာ အေၿခအေနတခုရွိတယ္။ ဖြံၿဖိဳးပီး ေဒသမ်ားမွာသာ ၿပဳလုပ္ေလ့ ၿပဳလုပ္ထရွိတဲ့ တာဝန္ယူအာမခံမွဳ လုပ္ငန္းေတြကို ၿမန္မာနိုင္ငံလို ဆင္းရဲတဲ့ နိုင္ငံေလးမွာ ဘာ့ေၾကာင့္ လာေရာက္ေၿပာဆိုေနပါသလဲလို့ ေမးလာလွ်င္ေတာ့ ယခုအေၿခအေနက ၿမန္မာနိုင္ငံလို နည္းပညာလဲမရွိ၊ ဆင္းလဲဆင္းရဲတဲ့ နိုင္ငံရဲ့ ေၿမေရကို လာပီး ရင္းနွီးၿမဳပ္နွံမွဳ ၿပဳတဲ့သူဟာ ကိုယ့္ၿမန္မာနိုင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း မဟုတ္ၾကဘူး။ စီမံကိန္းမွာ အသံုးၿပဳမဲ့ ပစၥည္းေတြဟာ နွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ၾကာသည့္အထိေအာင္ ခံနိုင္ရည္ရွိတဲ့ နည္းပညာေတြနဲ့ ထုတ္လုပ္ထားပါတယ္လို့ဆိုပီး ကိုယ့္ပစၥည္းကိုယ္အာမခံၿပန္ခံသည့္ အင္အားၾကီးပါတယ္ဆိုတ့ဲ တရုတ္နိုင္ငံၿဖစ္ေနတာကို သတိခ်ပ္ပါဦး။ ကိုယ္ေဆာက္လုပ္ ေဆာင္ရြက္တဲ့စီမံကိန္းကို ကိုယ့္ဘာကိုယ္ ၿပန္ပီးအာမခံတဲ့ အေၿခအေနေလာက္ ရီစရာေကာင္းတာ ေနာက္ထပ္ ထပ္မရွိေတာ့ဘူး။ နိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း ဆက္စပ္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ စီမံကိန္းအေၿခအေနမ်ားမွာ ကမၻာမွာ နာမည္ရေနတဲ့ အာမခံေပးမွဳ ၿပဳလုပ္ေပးသည့္ တၿခား စီးပြားေရး ေတာင့္တင္းတဲ့ နိုင္ငံရဲ့ အာမခံမွဳကို မၿဖစ္မေနလိုအပ္တယ္ဆိုတာကို ယခုေလာက္ဆုိလွ်င္ ရွင္းလင္းမယ္လို့ ထင္ပါတယ္။
မရွင္းလင္းလ်ွင္ ေနာက္ထပ္ တခ်က္ၿဖင့္ ၾကိဳးစားရွင္းလင္းပါဦးမယ္။ အထက္ပါ ေက်ာ္မင္းလူ (ေရႊၿပည္သာ)ရဲ့ အာမခံမွဳ စာပုိဒ္မွာ ေတြ့ရတဲ့ အာမခံမွဳေတြဟာ အာမခံမွဳ အစစ္မဟုတ္ပါဘူး။ အဲ့ဒီအခ်က္ေတြဟာ ကုန္ပစၥည္း/ေဆာက္လုပ္ေရးသံုးပစၥည္းမ်ားရဲ့ ၾကာရွည္ခံသက္တမ္းကို အာမခံၿခင္းသာ ၿဖစ္ပါတယ္။ Insurance မဟုတ္ပါ Warranty သက္သက္သာၿဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာအေနနဲ့ သင္ဟာ လွပေသသပ္စြာ ၿပဳလုပ္ထားေသာ စတီးထိုင္ခံုတလံုးကို ေစ်းၾကီးၾကီးနွင့္ ဝယ္ယူလိုက္မယ္ ဆိုၾကပါစို့။ အဲ့ဒိထိုင္ခံုကို ေရာင္းသူဟာ သင့္ကို ထုိင္ခံုရဲ့ စတီးအေရအေသြးကိုၿပသပီး ထိုင္ခံုသက္တမ္း ၁၀နွစ္ အာမခံလို့လဲ ရသလို ၁၅နွစ္လို့လဲ အာမခံလို့ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ထိုင္ခံုတလံုးဟာ စတီးတမ်ိဳးတည္းေပၚမွာပဲ အေၿခခံမေနတာကို သင္ သတိခ်ပ္ေစလိုပါတယ္။ သင္ထိုင္ခံုဝယ္ပီး သိပ္မၾကာခင္ကာလမွာပဲ မူလီၿပဳတ္ပီး ထိုင္ခံုေပၚမွ လိမ့္က်၊ ခါးရိုးက်ိဳးသြားသည္ဆိုပါဦးစို့။ အဲ့ဒီကိစၥမ်ိဳးမွာ သင္ထိုင္ခံုဝယ္ခဲ့တဲ့ ဆိုင္ပိုင္ရွင္က သင့္ကို ထိုင္ခံုအသစ္သာ ၿပန္လည္အစားထိုးေပးပါလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒါ Warranty အတြက္ ၿပန္လည္အစားထိုးေပးေလ်ာ္မွဳပဲ။ ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီ Warranty ဆိုတာဟာ သူတို့ဆိုင္ရဲ့ ကုန္ပစၥည္းသက္တမ္းေပၚမွာပဲ ထားရွိေနလို့ သင့္ရဲ့ ခါးရိုးက်ိဳးသြားတဲ့ ကိစၥကိုေတာ့ ကာကြယ္တာဝန္ယူမွဳ ေပးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲ့.ဝါသနာပါလွ်င္ေတာ့ သင္သူ့ကို တရားစြဲလို့ရပါတယ္။ တရားခြင္မွာ နိုင္မယ္/မနိုင္ဘူးဆိုတာကေတာ့ သင့္ရဲ့အေပၚမွာသာ မူတည္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ သင္ဟာ အမခံကုမၼဏီတခုမွ Medical Insurance Or Health Insurance ဝယ္ယူထားေသာသူ ၿဖစ္ခဲ့လ်င္ သင့္ရဲ့ ေဆးစရိတ္ကုန္က်မွဳမ်ားကို အဲ့ဒီအာမခံကုမၼဏီကေန အကုန္အက်ခံရပါလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒါဟာ Insurance ပဲၿဖစ္ပါတယ္။
အခုေလာက္ဆိုလ်င္ေတာ့ စီမံကိန္းသံုးပစၥည္းေတြရဲ့ ကာလၾကာရွည္မွဳ သက္တမ္းအား အာမခံမွဳ ( Warranty ) နဲ့ စီမံကိန္းတခုလံုး၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားအား အာမခံမွဳ ( Insurance ) ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရနွစ္ခုၾကားမွာရွိေနတဲ့ ၾကီးမားတဲ့ ကြာၿခားခ်က္ကို နားလည္ေလာက္မည္ထင္ပါတယ္။
စီမံကိန္းမွာ အသံုးၿပဳထားသည့္ အေရးၾကီးသည့္ မည္သည့္အရာသည္ သက္တန္းကာလအားၿဖင့္ မည္၍ မည္မွ် အာမခံပါသည္ဆိုေသာ္လည္း စီမံကိန္းတြင္ အသံုးၿပဳထားေသာ ထိုအေရးၾကီးသည့္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားအား ဆက္ထားသည့္ မူလီတလံုးၿပဳတ္ရုံမွ်ၿဖင့္ စီမံကိန္းၾကီးတခုလံုး ပ်က္ဆီးနိုင္သည္ကို သင္သတိထားေစလိုသည္။ စီမံကိန္းသံုး ပစၥည္းမ်ားမွာ ရင္းနွီးၿမဳပ္နွံသူ(Contractor)မွ တစံုတရာခြ်တ္ယြင္းလွ်င္ ၿပန္လည္ လဲလွယ္ေပးပါမည္ ဆိုေသာ အာမခံမွဳ Warranty ကို ၿပဳလုပ္ေပးရေသာ္လည္း ရင္းနွီးၿမဳပ္နွံသူ နွင့္ စီမံကိန္းပိုင္ရွင္ နွစ္ဦးၾကားတြင္ စီမံကိန္းနွင့္ပတ္သတ္ေသာ ၿဖစ္ေပၚလာမည့္ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ားအားလံုးအတြက္ တာဝန္ယူကာကြယ္ေပးနိုင္ပါသည္ဟု အာမခံမွဳ ၿပဳေပးနိုင္သည့္ လြတ္လပ္သူ ေနာက္တဦး ( Independent Third Party) ၿဖစ္ေသာ အာမခံသူ Insurance Broker ရွိေနရေပမည္။
ဆိုေတာ့ .. ဆိုေတာ့ .. ဆိုေတာ့ကာ ဘယ္ကဘယ္လို တာဝန္ယူအာမခံမွုနွင့္ EIA , SIA ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသလဲ ဆိုသည့္ ေမးခြန္းအတြက္ အေၿဖစထြက္လာပါေတာ့မယ္။
အပိုင္း (၂)တြင္ ဆက္လက္ ဖတ္ရွဳၾကပါကုန္။
EIA = Environmental Impact Assessment (သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳအေပၚ ေလ့လာသံုးသပ္ခ်က္)
SIA = Social Impact Assessment (လူမွဳ ဘဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳ အေပၚ ေလ့လာ သံုးသပ္ခ်က္)
PRI = Political Risk Insurance ( နိုင္ငံတနိုင္ငံမွ အၿခားနိုင္ငံသို ့ၾကီးမားေသာ စီမံကိန္းဆိုင္ရာ ရင္းနွီးၿမဳပ္နွံမွဳမ်ားတြင္ ၿဖစ္ေပၚလာနိုင္ေသာ ဆိုးက်ိဳးမ်ားအားလံုးအတြက္ ကာကြယ္ေပးနိုင္ေသာ အာမခံမွဳ )
က်မစာေကာင္းေကာင္း မေရးတတ္ပါ။ စာေရးရမွာလဲ အလြန္ပ်င္းသည္။ ငယ္စဥ္ကေတာ့ ရည္းစားစာလိုလို ၊ ဒိုင္ယာရီလိုလို ဟိုေရးဒီေရးေတာ့ ေလွ်ာက္ေရးခဲ့ေသးသည္။
သို့ေပမဲ့ က်မကပဲ အသိမ္းအဆည္း အလြန္ေတာ္၍လား..က်မ၏ ေမာင္နွမမ်ားကပဲ Observation Power ေကာင္းလြန္းလို့လားမသိ.. စာေလးတေစာင္ေလာက္ ေရးလိုက္မိတိုင္း အတိုအလွိ်ဳလုပ္ခံရသည္။ ထိုသို့လုပ္ရုံနွင့္မပီး.. အိမ္ရွိလူမ်ားစံုလင္ပီေဟ့ ဆိုလွ်င္ တုိထားေသာစာကို ေအာ္ၾကီးဟစ္က်ယ္ ဖတ္ၾက ၊ ရီၾက ၊ ေလွာင္ၾကေပေတာ့သည္။ ခံရဖန္မ်ားလာေသာ အခါ က်မ ဆရာၾကီးၿဖစ္သြားသည္(ကြမ္းယာထဲ ထည့္စားသည့္ ဆရာၾကီးမဟုတ္ပါ)။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ခံစားခ်က္မ်ား ၊ အၿမင္မ်ားကို စာရြက္ေပၚေရးသားၿခင္းကို မိသားစုနွင့္ေနခဲ့စဥ္အေတာအတြင္း အတတ္နိုင္ဆံုး ထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့ေတာ့သည္။
ဒီလိုနွင့္ ကာလအေတာ္ၾကာၾကာထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့ေသာ စာေရးၿခင္းကို မၾကာေသာ အခ်ိန္ကမွသာ ၿပန္လည္ အသက္သြင္းမိခဲ့သည္။ ထိုသို့ၿပန္လည္အသက္သြင္းရေအာင္ အေၾကာင္းဖန္လာၿခင္းကလဲ တၿခားေၾကာင့့္မဟုတ္။ က်မလူ့ဘဝတြင္ လူသားတေယာက္အၿဖစ္ အသက္ရွင္ေနထိုင္ခဲ့စဥ္ကာလမ်ားအတြင္း ( သတိ-ဆက္ဖတ္ပါ။ ေသတမ္းစာ မဟုတ္ပါ..) ယခုအသက္အရြယ္အထိ ၾကံဳေတြ ့ခဲ့ရေသာ ေန့စဥ္ဘဝအေတြ့အၾကံဳမ်ားမွ တခ်ိဳ့ေသာ သတိထားဖြယ္ရာမ်ား ၊ ၾကံဳေတြ့ခဲ့ရေသာ အခက္အခဲမ်ားမွ ေကာက္နွဳတ္ခ်က္မ်ားကို လူသားတေယာက္၏ တာဝန္တရပ္အေနၿဖင့္ အၿခားသူမ်ား ၾကိဳတင္သိရွိေစၿခင္း အလို့ငွာ ေဝမွ်ခ်င္လာမိသည္။ ေကြးေသာလက္မဆန့္မွီ ဆန့္ေသာလက္မေကြးမွီဆိုတာကလဲ ရွိထားတာကိုး (တရားေပါက္ေနတယ္လို့မထင္လိုက္ပါနဲ့..အင္း . တစ္ရာေတာ့ ဘဏ္ထဲမွာရွိမယ္ထင္တယ္.)။
စပါဘီ..ပထမဦးဆံုး ေဆာင္းပါးေလး စထြက္လာပါပီ။ က်မနွင့္ စင္ကပူအင္တာဗ်ဴးဘာညာဆိုေသာ ေဆာင္းပါး။ ထိုေဆာင္းပါးကို Publish လုပ္တုန္းကဆိုလွ်င္ ရင္ေတာင္ တုန္သည္(ဘာမွမဆိုင္)။ တကယ္ပဲ ဟုတ္သည္။ က်မ စာေရးလွ်င္ အလြန္ေၾကာက္ေသာ ၊ သတိထားေသာ အေၿခအေနနွစ္ရပ္ရွိသည္။ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ဘာၾကီးပါ၊ ညာၾကီးပါဟူသည့္ အဆင့္တဆင့္ဆင့္တြင္ စာဖတ္သူမ်ားအထင္ၾကီးခံလိုေသာရည္ရြယ္ခ်က္နွင့္ ေရးသားေသာ အေရးအသားမ်ိဳး နွင့္ သူမ်ားေရးထားေသာစာမ်ားကူးခ်ပီး က်က္ထားပီးသားစာကို ၿပန္အံသလိုေရးသားထားမွဳမ်ိဳးပင္ၿဖစ္သည္။ ပထမအေရးအသားမ်ိဳးသည္ တခါတရံ စာဖတ္သူကို အဆိပ္အေတာက္ၿဖစ္ေစသည္ဟုထင္သည္။ ဒုတိယအေရးအသားမွာ စာဖတ္သည့္အခါ ပ်င္းစရာေကာင္းသည္။ သို့အတြက္ေၾကာင့္ စာေရးပီးလွ်င္ပီးၿခင္း သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို စာထဲမွာ ရွိေသာ အမွားမ်ား၊ ယူဆခ်က္အမွားမ်ားကို ေထာက္ၿပေပးရန္ ေတာင္းဆိုမွဳလုပ္ရသည္။ ေတာ္ပါေသးရဲ့..အဲ့ဒီတုန္းက ခဲနဲ့အေပါက္မခံခဲ့ရလို့ ( အမွားေထာက္ၿပပါဆိုလို့ စာလံုးေပါင္းအမွားမ်ားကို ၿပဴးၿပဲရွာပီး မေထာက္ၿပရန္ ေမတၱာရပ္ခံပါသည္။ ၿပန္ၿပင္ရမွာ က်င္းယို ့)။
အမေလး လုပ္ၾကပါဦး။ ဘာေတြေၿပာမိမွန္းမသိဘဲ လွ်ာေတြရွည္ကုန္ပီ။ ေၿပာေနေသာ စကားမ်ားကလဲ ေပးထားေသာ ေခါင္းစဥ္နွင့္ဘယ္လိုမွ မသက္ဆိုင္။ ေဟာ..ေနအံုးေနာ္.အစနဲနဲေလာက္ ၿပန္ဆဲြလိုက္အံုးမယ္.ေခါင္းစဥ္နဲ့ဆက္သြားေအာင္။ ရပီ။ ဒုတိယေဆာင္းပါးေရးသားရေသာ အစေပၚလာပီ။
" ႀကံႀကံဖန္ဖန္ ပူပန္စိုးရိမ္မႈေတြ ရွိေနရင္ ဒီေန႔ကစၿပီး စိတ္ခ်လက္ခ် အေတြးထဲက ထုတ္ပစ္လိုက္ပါေတာ့ " ဟူေသာ ၾသဂုတ္လ ၁၀ ရက္ေန့ထုတ္ သတင္းစာထဲမွ စာသားတခု။ အဲ့ဒီစာသားက ဧရာဝတီေရကာတာစီမံကိန္းမ်ားနွင့္ ပတ္သတ္ပီးထြက္ေပၚလာေသာ စာသား။ ဘယ့္နွယ့္ ဘယ့္နွယ့္ ဒီစာသားက က်မကိုေနာက္ထပ္ ေဆာင္းပါးတေစာင္ေရးဘို့ၿဖစ္သြားပါလိမ့္ဆိုေတာ့ကာ စဥ္းစားၾကည့္လိုက္ေတာ့.......
စိုးရိမ္ပူပန္မွုဆိုတာ လူတေယာက္ရဲ့စိတ္မွာ ၿဖစ္ခ်င္တိုင္းၿဖစ္တတ္တာမွမဟုတ္တာေနာ္။ နဂိုတည္းကမွ ၿမန္မာလူမ်ိဳးက ေသြးကေအးေအး စိတ္ကိုပူတတ္တဲ့ လူမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ တင္းတိမ္ေရာင့္ရဲစြာေနနိုင္ၿခင္းသည္ ေကာင္းၿမတ္ေသာ မဂၤလာတပါးၿဖစ္သည္ဆိုပီး ေလာဘေတြကို အေတာသတ္ေစဘို့ ဘုရားကဆံုးမစကားခ်န္ထားခဲ့တယ္မို့လား။ ဒါ့ေၾကာင့္ ၿမန္မာလူမ်ိဳးေတြမယ္ ထမင္းၾကမ္းယက္ခပ္စားမယ္ဆိုတဲ့ စကားပံုေတာင္ရွိေနေသးတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ အခုလိုဧရာဝတီကိစၥမွာၿဖစ္လာပီ အဲ့ဒီ စိုးရိမ္မွဳ ခံစားခ်က္။ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲမွဳ။ ထိတ္လန့္မွဳ။ ဧရာဝတီကေတာ့ ေရေတြအခုထိရွိေနတဲ့ ၿမစ္ၾကီးပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဘယ့္နွယ့္ေၾကာင့္ ဒီဟာၾကီးေပ်ာက္ဆံုးပ်က္ဆီးသြားမွာကို လူေတြစိုးရိမ္ေနပါလိမ့္။ ကိုယ္တိုင္ကအစ ဘယ္လိုၿဖစ္လို့ ေန့စဥ္ရက္စက္ ငိုေနရမွန္းမသိဘူး။
ကိုယ္ကလဲ ေလာေလာဆယ္ ဘယ္မွာေနတာလဲဆိုေတာ့ တၿခားနိုင္ငံတခုမွာ။ အႏၱရာယ္ရွိလို့ ေရွာင္ရွားရမယ္ဆိုလဲ ၿမန္မာမွာ ကိုယ့္ညီအမေတြပဲ ရွိတယ္။ သူတို့လွမ္းေခၚထားလိုက္ရုံပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဘယ့္နွယ့္ေၾကာင့္ ရည္းစားနဲ့ကြဲပီးဝမ္းနည္းတာထက္ ပိုပီးေၾကကြဲမွန္းမသိဘူး။ အေမဆံုးတုန္းကလဲ မီးသၿဂိဳလ္မွ တခ်က္ေလာက္ရွိဳက္မိတယ္။ အေဖ့က်ၿပေတာ့လဲ အေခါင္းပံုးလွပ္မိေတာ့မွ မ်က္ရည္တေပါက္ပဲဖတ္ကနဲက်မိတယ္။ အခုေတာ့ ေန့စဥ္ရက္စက္ မ်က္ရည္က တေပါက္ေပါက္က်ေနေတာ့ အင္း..ဒုကၡပဲ Something ကေတာ့ Wrong ေနပီ။ ငါလို တၿခားနိုင္ငံမွာ ကိုယ့္ေၿခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္တည္ပီး အႏၱရာယ္ကင္းကင္းနဲ့ အသက္ရွင္ေနတဲ့သူတေယာက္ေတာင္ အဲ့ဒီေလာက္ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲေနမယ္ဆိုရင္ ငါ့နိုင္ငံမွာေနတဲ့ ငါ့နိုင္ငံသားေတြကေတာ့ ေတာ္ေတာ္စိုးရိမ္ထိတ္လန့္ေနမွာပဲ။ ငါေတာင္ ဒီေလာက္ မ်က္ရည္က်ေနရင္ သူတို့မ်က္ရည္ေတြေတာင္ က်န္ပါေတာ့မလား တခုခု လုပ္အံုးမွ ဆိုပီး သတင္းစာေလးထဲက ဧရာဝတီနဲ့ ပတ္သတ္တာမ်ား အင္တာနက္ေပၚ တင္နိုးတင္နိုးနဲ့ အဲ့ဒီတုန္းက ရွာရတာ။
စိုးရိမ္မွဳ ထိတ္လန့္မွဳကေနစတဲ့ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲမွဳ ဆိုတာ ယံုၾကည္မွဳကင္းမဲ့ၿခင္းနဲ ့တာဝန္ယူအာမခံထားတဲ့ ကာကြယ္မွဳမရွိၿခင္း/မသိၿခင္းဆိုတဲ့ အရာေတြကေန ဆင္းသက္လာတာေလ။ ဒီဧရာဝတီၿမစ္ၾကီး ပ်က္ဆီးရင္ ငါတို့အသက္အိုးအိမ္စည္းစိမ္ကို ဘယ္သူကာကြယ္ေပးမလဲ။ ငါတို့ရဲ့ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းမွဳကို ဘယ္လိုကာကြယ္ေပးမလဲ။ ငါတို့နိုင္ငံရဲ့ ေၿမာက္မွ ေတာင္ကို စီးလာတဲ့ တခုတည္းေသာ ၿမန္မာပိုင္ အထင္ကရ အမ်ိဳးသားေရးလကၡဏာၾကီး တၿခားသူလက္ထဲ လုပ္ခ်င္သလို လုပ္ခံရရင္ ငါတို့လူမ်ိဳးေရာ တခ်ိန္မွာ က်န္ပါအံုးမလား။ တခ်ိန္မွာ အေၾကာင္းမညီညြတ္လို့ ေရကာတာ ဖြင့္ခ်လိုက္ရင္ အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ ေသေၾကၾကရေတာ့မယ္။
ငါတို့နိုင္ငံရဲ့ လွပလြန္းတဲ့ ၿမစ္ဆံုနဲ့ ကမၻာ့နာမည္အၾကီးဆံုး ေက်ာက္စိမ္းထြက္တဲ့ ေနရာတခုပ်က္ဆီးေတာ့မယ္။ ကမၻာမွာ သဘာဝတြင္းထြက္ သယံဇာတ အလြန္ေပါမ်ားေၾကာင္းနာမည္ၾကီးပီး စိုက္ပ်ိဳးေရးနိုင္ငံလို့လဲ ေခၚတြင္တဲ့ ငါတို့နိုင္ငံဟာ ဒီေရဒီေၿမနဲ့မွ မစိုက္ပ်ိဳးရရင္ ၊ ဒီေၿမဒီေရကိုမွ ဖ်က္ဆီးရင္......စတဲ့ လဲ ၊ လား ေပါင္းမ်ားစြာ နဲ့ အဆံုးသတ္တဲ့ စိုးရိမ္ထိတ္လန့္မွဳေၾကာင့္ ၿဖစ္လာတဲ့ ေမးခြန္းေတြအကုန္လံုးဟာ တာဝန္ယူ အာမခံၿခင္းနဲ့ ကာကြယ္မွဳ ဆိုတဲ့ အခ်က္နွစ္ခ်က္ မရွိရာကေန စလာပီ။ ဒါေတာင္ သစၥာတရားနဲ့ တန္ဖိုးထားမွဳကေန ဆင္းသက္လာတဲ့ စိုးရိမ္မွဳေမးခြန္းေတြေတာ့ ဆက္ေရးမေနေတာ့ပါဘူး။ နားလည္ရင္ေတာ့ ေတာ္ေသး။ နားမလည္ရင္ ေရာဂါတတ္ေနတယ္လို့ စြပ္စြဲခံရတဲ့ အထဲပါသြားမယ္။ သစၥာနဲ့ တန္ဖုိးထားမွဳဆိုတာကလဲ လက္ေတြ ့ကိုင္ေဆာင္က်င့္သံုးေနတဲ့ လူမ်ိဳးမွ သိရွိနားလည္မွာကိုး။
တခုခုကေတာ့ လုပ္ရေတာ့မယ္။ မဟုတ္ရင္ ငါတို့နိုင္ငံသားေလးေတြ လမ္းေပၚထြက္ၾကရအံုးမယ္။ "ဆည္မေဆာက္ပါနဲ့ ၊ ဆည္မေဆာက္ပါနဲ့ " လို့ ေအာ္ၾကရအံုးမယ္။ ၿမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားမလဲ မတရားလြန္းတာ တခုခု ခံစားလာရပီဆိုရင္ မလုပ္ပါနဲ့ ။ ေပးပါ ။ Yes နဲ့ No ေလးေတြပဲ ေၿပာတတ္ၾကတာကိုး။ ေရေရရာရာမသိၾကဘူးေလ။ မတရားတာပဲ သိတယ္။ တခုခု လုိခ်င္တာပဲ သိတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ဆိုတဲ့ အေၿဖမသိဘူး။ ဒီလိုနဲ့ လမ္းေပၚထြက္ၾကရင္ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲေနတဲ့ အထဲ အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ ဖမ္းတာဆီးတာ ခံၾကရအံုးမယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ ဧရာဝတီမွာ ဆည္မေဆာက္ေစခ်င္တာလဲလို့ တကယ္တန္းေမးခံရပီေဟ့ဆိုရင္ တိတိက်က် ေၿဖနိုင္မဲ့သူမရွိလို့ နိုင္ငံပုန္ကန္မွဳ ၊ ဆူပူအုံၾကြေအာင္ လုပ္မွဳဆိုတဲ့ ပုဒ္မၾကီး ပုဒ္မငယ္ေတြနဲ့ လူငယ္ေတြေထာင္ေတြတန္းေတြက်ၾကအုံးမယ္။ အေၿဖကေတာ့ ဘယ္ရွိလိမ့္မလဲ။ ဒီလို အေၿဖထြက္မလာအာင္လဲ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာသည့္တိုင္ေအာင္ အသိဥာဏ္ပိတ္ဆို့မွဳေတြရွိခဲ့တယ္မို့လား။ နိုင္ငံနလန္ၿပန္ထူရအံုးမယ္လို့ ဟိုတေလာကတင္ သမၼတၾကီး ဦးသိန္းစိန္ေၿပာသြားတာ လူတိုင္းၾကားခဲ့ၾကတာပဲေလ။ ကဲ အဲ့ဒီေတာ့ ငါ့နိုင္ငံနဲ့ ငါ့နိုင္ငံသားေတြ ေသြးထြက္သံယုိေတြ မၿဖစ္ေအာင္ ငါတတ္နိုင္တဲ့ ဘက္က တခုခု လုပ္အံုးမွ ။ နိုင္ငံေရးကိုဘယ္တုန္းကမွ မလုပ္ခဲ့ေပမဲ့ ၊ ဘယ္ပါတီဝင္မွလဲ မၿဖစ္ခဲ့ေပမဲ့ နိုင္ငံ့အေရးလုပ္ရမဲ့့ အခ်ိန္တခုကိုေရာက္ေနလို့ တခုခု လုပ္ကိုလုပ္မွရေတာ့မယ္ဆိုပီး ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ခ်လိုက္ရတယ္။
နိုင္ငံတကာမွာေတာ့ ေသးငယ္တဲ့ စီမံကိန္းေလးေတြေတာင္မွ ကာကြယ္မွဳေတြ ၊ တာဝန္ယူမွဳ (အစားထုိးေပးေလ်ွာ္နိုင္မွဳ) နဲ့အတူတကြရွိတဲ့ အာမခံခ်က္ေတြ ဆိုတာ ရွိေနတာကို လုပ္ငန္းအေတြ့အၾကံဳအရ သိေနေတာ့ ဒီေလာက္ ၾကီးမားတဲ့ နိုင္ငံသားမ်ား အားလံုး ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ဧရာဝတီ ၿမစ္ဆံုေရကာတာ စီမံကိန္းေတြကအစၿပဳတဲ့ ေရကာတာစီမံကိန္းေတြမွာေတာ့ ကာကြယ္မွဳကို တာဝန္ခံ ( ေပးေလ်ွာ္နိုင္မွဳ) နဲ့ တကြ မၿဖစ္မေနရွိေနရမွာပဲေလ.ေနာ္။ ဒီကာကြယ္မွဳေတြ အာမခံမွဳေတြ ကို သက္ေသ အေထာက္အထားနဲ့တကြ ၿပည္သူကို ခ်ၿပနိုင္ရင္ ၿပည္သူလူထုရင္ထဲက အပူမီးကိုေတာ့ အတတ္နိုင္ဆံုး ၿငိမ္းသတ္ေစမယ္ဟဲ့ ဆိုတဲ့ စိတ္နဲ့ ကာကြယ္မွဳအတိုင္းအတာေတြကို ရွာေဖြရပါဘီ။ ကဲ ဘယ္မွာလဲ မွန္ဘီလူး..ဧရာဝတီနဲ့ပတ္သတ္တဲ့ သတင္းေတြ၊ ဂ်ာနယ္ေတြ ၊ အင္တာနက္မွာ ပိုစ့္ေတြတတ္ရင္ ေသေသခ်ာခ်ာ လံုးစိပတ္စိ ဖတ္နိုင္ဘို့ ။
ေတြ့ပါပီ ၾသဂုတ္လ ၁၀ ရက္ေန့မွာ။ ေက်ာ္မင္းလူ(ေရႊၿပည္သာ)ရဲ့ ေဆာင္းပါး " က်ေနာ္တို့လဲ ဧရာဝတီကိုခ်စ္ပါသည္" တဲ့။ အင္း ခ်စ္တယ္တဲ့ ။ မဆိုးပါဘူး ခ်စ္ရင္ေတာ့ ဒီလိုစီမံကိန္းမ်ိဳးကို ဗရမ္းဗဒါ မလုပ္ေလာက္ပါဘူးဆိုပီး သတင္းစာပါ အေၾကာင္းအရာ အၿပည့္အစံုကို ဖတ္ၾကည့္ေတာ့ အရင္ဆံုးေတြ့လိုက္ရတဲ့ စာပုိဒ္တပုိဒ္....
" အခုတေလာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ျမစ္မင္း ဧရာဝတီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာၾကဆုိၾက၊ ေဆြးေႏြး ေနၾကတာေတြ ဟုိတစ္စ ဒီတစ္စ ၾကားသိေနရ ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အင္တာနက္ သတင္း ေဆာင္းပါးေတြမွာ ဧရာဝတီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ႐ႈေထာင့္အဖုံဖုံနဲ႔ ေျပာၾကဆုိၾက၊ ေရးေနၾကတာေတြကို ဖတ္ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး အထင္မွား၊ အျမင္မွား ျဖစ္ေနပံုပါပဲ။ အခ်ဳိ႕ က်ေတာ့လည္း သိသိႀကီးနဲ႔ အစိုးရကို မေကာင္းျမင္စိတ္နဲ႔ ျပစ္တင္ ႐ႈတ္ခ် ေဝဖန္ရာမွာ ဧရာဝတီကို ခုတုံးလုပ္ အသုံးခ် ေနပါတယ္။ တစ္ဖက္စြန္းေရာက္ ေရးသားမႈေတြနဲ႔ ဧရာဝတီဟာ အသက္ငင္ေနၿပီး ေသဆုံးေတာ့ မေယာင္ေယာင္ လုပ္ၾကံဖန္တီး ေနတာေတြလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ အင္တာနက္မွာ ကုိယ္ေရးခ်င္ရာ ေရးခြင့္ရွိတယ္ ဆိုေပမယ္ ့ ကိုယ္ေျပာတဲ့ စကားတစ္ခြန္း၊ ကုိယ္ေရးခဲ့တဲ့ စာတစ္ေၾကာင္းအတြက္ တာဝန္ယူၾကရ မွာပါ။
အဲဒီလုိ ဧရာဝတီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ခုတုံးလုပ္ အသုံးခ် ေရးသားေနၾက သူေတြထဲမွာ ျမန္မာ့ေျမေပၚမွာ ေနၿပီး ဧရာဝတီ ေရကို ေသာက္ေနၾက သူေတြထက္ အေမရိကန္လုိ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြမွာ ေနထုိင္ၿပီး တုိင္းျပည္ကို လက္ညႇိဳးထုိး ေရာင္းစားဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ မ်ဳိးမစစ္ ပုဂၢိဳလ္ေတြက ပိုၿပီးကဲေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒီမ်ဳိးမစစ္ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ဧရာဝတီ ခ်စ္တယ္ ဆုိတာထက္ ဧရာဝတီ ရင္ခြင္မွာ တကယ္ မွီတင္း ေနထုိင္ေနတဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔က အဆ ရာေထာင္မက ပိုခ်စ္ပါတယ္။ "
ဟိုက္ရွ္..ပတၱနာပဲ။ သူေၿပာထားတဲ့ အထဲမွာ က်မနဲ့ကိုက္ညီတာ ဘာရွိပါလိမ့္။ အစိုးရကို မေကာင္းၿမင္တဲ့ စိတ္တဲ့ ၊ တဖက္စြန္းေရာက္ေရးသားမွဳတဲ့ ၊ အင္တာနက္မွာ ေရးခ်င္တာ ေရးပီး တာဝန္ယူရမယ္တဲ့ ၊ အေမရိကန္လိုေနရာမ်ိဳးမ်ား တိုင္းၿပည္ကိုလက္ညွိဳးထိုးေရာင္းစားဘို့ၾကိဳးစားေနတဲ့ မ်ိဳးမစစ္ေတြတဲ့ ..တဲ့..တဲ့..တဲ့.။ အဲ့ဒီ တဲ့ ေပါင္းမ်ားစြာထဲမွာ ငါနဲ့ ကိုက္ညီတဲ့ တဲ့ တလံုး ၊ နွစ္လံုးေတာ့ ၿပန္ရွာအံုးမွ။ နို့မို့ စြပ္စြဲခ်က္ထဲပါသြားနိုင္တယ္။
ငါကေတာ့ တခါမွ ေထာင္တန္းမက်ဘူးတဲ့ အစိုးရဘက္ေတာ္သားဖေအၿမန္မာ နဲ့ မေအၿမန္မာ က တလင္တမယားအခ်စ္နဲ့ ၿမန္မာမိန္းကေလး ငါ့ကို ၿမန္မာ့ေၿမ၊ ၿမန္မာ့ေရေပၚမွာ ေမြးလာပီး အရြယ္ေရာက္လာေတာ့ ကိုယ့္နိုင္ငံမွာ ကိုယ့္ဘာကိုယ္ေတာင္ မေလာက္ငွတဲ့ လစာ၊ အလုပ္တဖက္နဲ့ ပင္ပင္ပန္းပန္း သင္ၾကားထားခဲ့တဲ့ ပညာနဲ့ မကိုက္ညီတဲ့ Marketing အလုပ္တခုကို လုပ္ကိုင္ေနရင္းကေန အေမက အင္း ဒီအတိုင္းဆိုရင္ ငါ့သမီးရဲ့ အသိဥာဏ္ေလးေတြ၊ အတတ္ပညာေလးေတြ မွိဳတက္ကုန္ေတာ့မွာပဲ ၊ ဝမ္းစာအတြက္ ခက္ခက္ခဲခဲ ပင္ပင္ပန္းပန္းအလုပ္လုပ္ရပီး မေလာက္ငွတဲ့ ဝင္ေငြနဲ့ အသက္ရွင္ေနရေတာ့မယ္ဆုိပီး သူ့ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ေဆးစရိတ္သာ ရွိတဲ့ ပိုက္ဆံထဲက တခ်ိဳ့တေလေလးခြဲပီး နိုင္ငံၿခားဆိုတဲ့ ေနရာေလးကို ေရာက္လာလို့ က်ရာတာဝန္ကို အလုပ္လုပ္ရင္း ေက်ာင္းတက္ရင္းနဲ့ မိသားစုတာဝန္ေတြ ထမ္းေဆာင္လာခဲ့တာ မိဘနွစ္ပါး စိတ္ခ်လက္ခ် မ်က္ကြယ္ၿပဳသြားနိုင္တဲ့ ယခုအခ်ိန္အထိ..ဆိုေတာ့ ငါ့မွာ သူေၿပာထားတဲ့ တဲ့ တလံုးနဲ့မွ မကိုက္ညီပါလား ။ အဲ့ဒါဆိုရင္ေတာ့ ငါလဲ ဒီစာကို ေရးတဲ့သူလိုမ်ိဳး မ်ိဳးစစ္ ေဆြစစ္တေယာက္ပဲ။
ဒါနဲ့ သူေတာင္ ဘာမွမၿဖစ္ပဲ ငါက ဘာ့ေၾကာင့္မ်ား ဧရာဝတီနဲ့ ပတ္သတ္ပီး မ်က္ရည္က စူပါ့ရွယ္၊ ရွယ္တကာ့ရွယ္ထြက္ေနပါလိမ့္။ ငါ့မ်ိဳးမစစ္ဆိုရင္ ငါသိေနတဲ့ အဲ့ဒီစာေရးတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ့ သားသမီးေတြကေရာ ဘာလို့နိုင္ငံၿခားမွာ ဟန္ပန္အၿပည့္နဲ့ အလုပ္လုပ္စရာမလိုဘဲ ပညာေတြလာသင္ၾကားေနနိုင္တာပါလိမ့္။ ဒီလိုပုဂၢိဳလ္ေတြဆိုတာ နိုင္ငံရဲ့ အေရးအရာမွန္သမွ်ကို အစစအရာရာ အဆင္ေၿပေအာင္ ထမ္းေဆာင္ပါ့မယ္ဆိုတဲ့ ကတိကဝတ္ေတြနဲ့ နိုင္ငံေတာ္မွာရွိတဲ့ ၿပည္သူေတြရဲ့ အခြန္အတုတ္ကေန လစာယူေနၾကတာမို့လား။ ဒါေပမဲ့ ဘာလို့မ်ား ငါတို့ဘဝေတြ အလြန့္အလြန္ကြာၿခားေနပါလိမ့္။ ဧရာဝတီေရကာတာ စီမံကိန္းကို ဆန့္က်င္သူမ်ားအားလံုးဟာ မ်ိဳးမစစ္ေတြဆိုရင္ေတာ့ ငါတို့လို ရွိစုမဲ့စုကိုယ့္ပိုက္ဆံနဲ့ ကိုယ္နိုင္ငံၿခားမွာအလုပ္လုပ္ေနရေသး၊ ရတဲ့ပိုက္ဆံေလးနဲ့ ၿခစ္ၿခဳဳပ္ပီး ေက်ာင္းကိုလဲ ကိုယ့္ပုိက္ဆံနဲ့ ကိုယ္တတ္ရေသးဆိုတဲ့ လူေတြ ၊ စာေရးဆရာေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ ၊ နိုင္ငံထဲမွာ ရွိေနတဲ့ စီမံကိန္းဆန့္က်င္သူေတြ အကုန္မ်ိဳးမစစ္ေဆြမစစ္ေတြပဲေပါ့ေနာ္။ အဲ့ဒါဆိုရင္ အဲ့ဒီမ်ိဳးမစစ္ေဆြမစစ္ေတြကေပးတဲ့ အခြန္အတုတ္ေတြကေန လစာယူေနတဲ့ အသိုင္းအဝိုင္းကေရာ၊ နိုင္ငံၿခားမွာ ဟန္နဲ့ပန္နဲ့ ေက်ာင္းလာတက္ေနတဲ့ သူတို့ အသိုင္းအဝိုင္းရဲ့ သားသမီးေတြကေရာ.....အင္း....ေၿပာေတာ့ဘူး။
ကာကြယ္မွဳအပိုင္းကို ေတြ့ေအာင္ ဆက္ဖတ္လိုက္အံုးမွ။ ေဟာ ေတြ့ပါဘီ ေတြ့ပါဘီ။ ကာကြယ္မွဳလို့ ေခၚဆိုနိုင္တဲ့ စာပိုဒ္။
" တမံ အမ်ဳိးအစားဟာ ေက်ာက္ျဖည္ ့တမံ (Concrete Face Rock Fill Dam - CFRD) ၿဖစ္လို့ ျပင္းအား ၈ ဒသမ ၃ ရွိတဲ့ ငလ်င္ႀကီးဒဏ္ေတာင္ခံနိုင္ေၾကာင္း နဲ့ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္မ်ားက အဆင့္ဆင့္ တြက္ခ်က္ၿပီး စိတ္ခ်ရတဲ့ အဆင့္ရွိေအာင္ တည္ေဆာက္ထားျခင္း ေရပုိလႊဲ (Spill-way) နဲ႔ ေရထုတ္ျပြန္(ွQutlet) မ်ားကုိပါ တြက္ခ်က္ ထားၿပီး Monitoring System ကုိပါ တပ္ဆင္အသုံးျပဳမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တမံက်ဳိးတဲ့ အဆင့္၊ ေရေတြ ဖြင့္ခ်ရတဲ့ အဆင့္ ေရာက္လာဖုိ႔ဆုိတာ လုံးဝ မျဖစ္ႏုိင္ပါေၾကာင္းနဲ့ Food Control အေနနဲ႔ စီမံကိန္းမ်ားမွ ေရေလွာင္ပမာဏ 0.85 Billion m3 ဝန္းက်င္ သုိေလွာင္ႏုိင္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ဟာ ေရမၾကီးနိုင္ပါ " တဲ့။
သြားပီ နဲနဲ ေၾကာင္သြားပီ။ ၿပန္ဖတ္တယ္ ၿပန္ေၾကာင္သြားတယ္။ ဒီပစၥည္းေတြကို ဘယ္နိုင္ငံကမွာသြင္းလို့ / ထုတ္လို့ စာေရးသူက ဒီေလာက္ေတာင္ အာမခံေနတာတုန္း။ ဘယ္ကြ်မ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္က တြက္တာတုန္း။
ေသခ်ာ ၿပန္ဖတ္ေတာ့ လာ လာ စီမံကိန္းေဆာင္ရြက္တဲ့ နိုင္ငံကပဲ ထုတ္ပီး ကိုယ့္ပစၥည္းကိုယ္အာမခံ ၊ ကိုယ္လုပ္တာ ကိုယ္ၿပန္အာမခံထားတာပါလား ဆိုတာ သေဘာေပါက္သြားတယ္။ ကဲ..ဒါဆို တာဝန္ယူမွဳဆိုတဲ့ အပိုင္း ဘယ္မွာလဲ။ အာမခံမွဳရွိရင္ တာဝန္ယူေပးေလ်ာ္ေပးရမဲ့ အပိုင္းကိုလဲ ေၿပာရတယ္ေလ။ အာမခံမွဳမွာ တာဝန္ယူမွဳအပိုင္းပါလာရတဲ့ ကိစၥက " If In Case " ဆိုတဲ့ သေဘာတရားေပၚမွာ အေၿခခံလာတာပဲ။ "If In Case = အကယ္၍ ၿဖစ္လာခဲ့ရင္ " ဆိုတဲ့ သေဘာတရားမွာ "ဆိုးက်ိဳးေတြၿဖစ္ကိုၿဖစ္မွာမဟုတ္ဘူး" ဆိုတာနဲ့ " ၿဖစ္ကိုၿဖစ္လာမွာ " ဆိုတဲ့ အစြန္းေရာက္တဲ့ တြက္ခ်က္မွဳေတြမရွိဘူး။
ဆိုးက်ိဳးေတြ ၿဖစ္ကိုၿဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့ သံုးသပ္ခ်က္ကိုသာ အရာရာတိုင္းေပၚမွာ အေၿခခံရင္
" အေမရိကားမွာရွိခဲ့တဲ့ အထပ္တရာ World Trade Center ၾကီး ခါးလည္ေခါင္က ၿဖတ္အခ်ိဳးမခံရဘူး "
" ကမၻာ့အၾကီးဆံုး Titanic သေဘာၤၾကီး ေရထဲ ၿမဳပ္မသြားခဲ့ဘူး "
ဆိုးက်ိဳးေတြ ၿဖစ္ကို ၿဖစ္မွာ ဆိုတဲ့ သံုးသပ္ခ်က္ကိုသာ အရာရာတိုင္းေပၚမွာ အေၿခခံရင္ေတာ့ လူေတြ ဘယ္တီထြင္မွဳမွ မရွိခဲ့ဘဲ ကမၻာဦးထဲက ရွိခဲ့တဲ့ ေနထုိင္မွဳပံုစံအတိုင္း Naked Body ေတြနဲ့ သားစိမ္းငါးစိမ္းေတြစားတဲ့ ဘဝကေန တက္လာမွာ မဟုတ္ခဲ့ဘူး။
ဒီေတာ့ ဒီသံုးသပ္ခ်က္နွစ္ခုၿဖစ္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ၿဖစ္ကိုၿဖစ္လာမွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာနဲ့ ၿဖစ္ကို ၿဖစ္လာမွာဆိုတဲ့ စကား နွစ္ခု ၾကားမွာ အာမခံမွဳဆိုတာ ေပၚေပါက္လာခဲ့ရတယ္။ ဆိုလိုတဲ့ သေဘာက အဲ့ဒီ သံုးသပ္ခ်က္နွစ္ခု ၾကားမွာရွိေနတဲ့ ခန့္မွန္းရခက္ခဲတဲ့ အေၿခအေနတခုေပၚမွာရွိေနတဲ့ စြန့္စားမွဳ= Risk ကို တာဝန္ယူေပးထားတာမ်ိဳးၿဖစ္တယ္။ စြန့္စားမွုယူတယ္ဆိုတာနဲ့ပတ္သတ္လို့ ဘယ္လိုၿဖစ္ပီး ကိုယ္လုပ္လို့ ၿဖစ္လာမဲ့့ ကိစၥ သူမ်ားက တာဝန္လာယူေပးမွာတုန္း ဆိုတဲ့ ေမးခြန္း ၊ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ့ အဲ့ဒီလို တာဝန္ယူမွုမ်ိဳးသာ ရွိလို့ကေတာ့ လာထား အကုန္လံုးကို တာဝန္ယူခိုင္းလိုက္မယ္ဆိုပီး ဝမ္းသာလံုးေတြ ဆို့မသြားၾကနဲ့အံုးေနာ္။ ၿဖစ္ေပၚလာမဲ့ ဆိုးက်ိဳးမ်ားအားလံုးကို အာမခံ တာဝန္ယူပါမည္ ဆိုတဲ့ သေဘာတူညီမွဳကို ဘယ္သူက အသက္အတုိခံပီး အလကားေနအလကား ယူမတုန္း။ ပိုက္ဆံေပးရတယ္။ ပိုက္ဆံနဲ့ ဝယ္ရတယ္။ မတူညီတဲ့ တာဝန္္ယူမွဳေတြမွာ မတူညီတဲ့ ေလွ်ာ္ေၾကး နွဳန္းတားေတြရွိသလို မတူညီတဲ့ အာမခံမွဳကို ဝယ္ယူတဲ့ေစ်းနွဳန္း (Insurance Premium) ဆိုတာရွိတယ္။ တာဝန္ယူရမဲ့ ၿဖစ္ရပ္တခုအတြက္ တာဝန္ယူအာမခံေပးမဲ့ သူရဲ့ ကိစၥ/ၿဖစ္ရပ္တခုခ်င္းဆီအေပၚမွာ " အာမခံေပးနိုင္တဲ့ ၿဖစ္ရပ္မ်ိဳးလား ၊ လက္မခံနိုင္တဲ့ ၿဖစ္ရပ္မ်ိဳးလား" ဆိုတာ ဆံုးၿဖတ္ဘို့ ၿပဌာန္းထားတဲ့ အခ်က္ေတြ (Terms & Conditions or Insurance Policy )ဆိုတာေတြလဲ ရွိတယ္။
ကဲ ဟုတ္ပါဘီ.အာမခံမွဳကိုလဲ ဝယ္ထားပီးဘီ။ မေတာ္တဆ ၿဖစ္ရပ္တခုကလဲ ၿဖစ္လာပီ ဒါေပမဲ့ အာမခံကုမၼဏီ က ထြက္ေၿပးေနပါေရာလား ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳး ေမးလာေတာ့မယ္။ ဒါမ်ိဳးမွာ တရားခ်က္ခ်င္းစြဲလို့ရတဲ့ ဥပေဒေတြ အတိအက်ရွိထားသလို ဒီကုမၼဏီကလဲ သူ့ရဲ့ ဒီလိုအာမခံမွဳေတြေပၚမွာ အက်ိဳးၿဖစ္ထြန္းေနတဲ့ သူ့လုပ္ငန္းအေပၚမွာ ကိစၥရပ္ေလးတခုနဲ့ အပ်က္အဆီးမခံပါဘူး။ ကုမၼဏီအပ်က္ခံပီး ေထာင္ထဲ ဝင္မွာမဟုတ္ဘူးေနာ္လို့ က်မအတိအက် မေၿပာဘူးေနာ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ က်မေရးသားခဲ့တဲ့/ေၿပာခဲ့တဲ့ အထဲမွာ စီးပြားေရးေတာင့္တင္းေသာ ၊ နာမည္ပ်က္မရွိေသာ (ဝါ) နာမည္ရေနေသာ အာမခံသူ ( Reputable Insurance Broker ) ဆိုတာမ်ိဳး အၿမဲတန္းပါဝင္ေနခဲ့တာေပါ့။
ကဲ.ဘယ္လို မေသခ်ာတဲ့ စြန့္စားမွဳမ်ိဳးေတြမွာ အာမခံမွဳေတြရွိတတ္သလဲ ဆိုတာ ဥပမာေလးေတြ ၾကည့္ရေအာင္..
- အကယ္၍ ကြ်ဳန္ုပ္ကားေမာင္းလို့ လူေသာ္လည္းေကာင္း ကားေသာ္လည္းေကာင္း Accidence တစံုတရာၿဖစ္ခဲ့ရင္ ေလွ်ာ္ေပးဘို့တာဝန္ကို အာမခံေပးနိုင္မလား ( Car/Vehicle insurance )
- အကယ္၍ က်ြန္ုပ္ပိုင္ဆိုင္ေသာ အိမ္/ကုမၼဏီမီးေလာင္ၿခင္းၿဖစ္ေပၚလွ်င္ သင္ေလ်ာ္ေပးဘို့အာမခံနိုင္မလား...( Fire insurance for home/office)
- အကယ္၍ ကြ်န္ုပ္၏ က်န္းမာေရး ခြ်တ္ယြင္းခဲ့လွ်င္ သင္ေလ်ာ္ေပးဘို့ အာမခံနိုင္မလား ( Health Insurance )
- အကယ္၍ ကြ်န္ုပ္ ေဆးရုံေဆးခန္းတက္ေရာက္ ကုသရေလာက္ေအာင္ အေၾကာင္းတစံုတရာၿဖစ္ခဲ့ပါလ်ွင္ ထုိကုန္က်စရိတ္ကို သင္တာဝန္ယူနိုင္မလား ( Medical Insurance)
ဒီဥပမာေတြက ကား/အိမ္ ပိုင္ရွင္ကိုယ္တိုင္ အာမခံေပးနိုင္တဲ့ ကုမၼဏီေတြကို တိုက္ရိုက္ ဆက္သြယ္ပီး အာမခံမွဳကို ဝယ္ယူထားရတာေတြပါ။ တဦးတည္းပိုင္နဲ့ပတ္သတ္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြမွာ ၿပဳလုပ္ထားတဲ့ အာမခံမွဳေပါ့။ ကိုယ့္ကုိယ္ပိုင္ပစၥည္းကိုယ္ကာကြယ္တာ၊ ကိုယ့္ေၾကာင့္ တခုခု ၿဖစ္ခဲ့ရင္ ေလ်ွာ္ေပးနိုင္ဘို့ တၿခားသူရဲ့ တာဝန္ယူေပးနိုင္ေအာင္ ကာကြယ္ထားတာေပါ့။ သို့ေသာ္ တဦးတည္းပိုင္ဆိုလို့ အာမခံမွဳ ဝယ္ယူမထားလဲရတယ္။ မလုပ္ခ်င္လဲ ရတယ္ဆိုပီး ယူဆရင္ေတာ့ မွားသြားနိုင္တယ္။ ဖြံ ့ၿဖိဳးတိုးတက္ေနတဲ့ နိုင္ငံေတြမွာ ကားရွိေနတာေတာင္မွ Insurance မဝယ္ထားရင္ ကားေမာင္းလို့မရဘူး။ ခိုးေမာင္းလို့မိရင္ လိုင္စင္သိမ္းခံရဘီဘဲ။
အဲ့..နွစ္ဦးနွစ္ဘက္ပါဝင္သက္ဆိုင္တဲ့ ကိစၥမ်ိဳးေတြက်ေတာ့ ဥပမာ စီမံကိန္း (Project) နဲ့ ပတ္သတ္တာမ်ိဳးေတြေပါ့. အဲ့ အဲ့ဒီလို ကိစၥရပ္မ်ိဳးေတြက်ေတာ့ ရင္းနွီးၿမဳပ္နွံသူ ၊ ဒါမွမဟုတ္ စီမံကိန္းကို လုပ္ကိုင္ေပးရန္ အပ္နွင္းခံရသူက အာမခံမွဳကို တၿခားနာမည္ရ ကုမၼဏီေတြက ဝယ္ယူပီး စီမံကိန္း ပိုင္ရွင္ကို စီမံကိန္း မလုပ္ေဆာင္ခင္မွာ အပ္နွင္းေပးရတယ္။
ဥပမာ - ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၼဏီတခုကို အေဆာက္အအံုပိုင္ရွင္က အေဆာက္အအံု ေဆာက္လုပ္ဘို့ အပ္နွင္းတဲ့ အခါ ေဆာက္လုပ္သူက အေဆာက္အအံုပိုင္ရွင္ေရးဆြဲေပးထားတဲ့ ေဆာက္လုပ္ေရး သေဘာတူညီမွဳ စာခ်ဳပ္ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ မည္သည့္အခ်က္မ်ားကို အာမခံေပးထားေသာ အာမခံမွဳစာခ်ဳပ္အား ေဆာက္လုပ္ေရး မၿပဳလုပ္မွီ ဝယ္ယူေပးရန္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို အတိအက် လုပ္ေဆာင္ေပးအပ္ရတယ္။ အာမခံမွဳ လုပ္ေပးထားတဲ့ စာခ်ဳပ္ကို နာမည္ရွိ အာမခံ ကုမၼဏီက ဝယ္မေပးနိုင္ဘူးဆိုရင္ အေဆာက္အအံုကို စတင္ေဆာက္လုပ္ခြင့္မရွိဘူး။
ကဲ.သာမာန္အားၿဖင့္ ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၼဏီဝယ္ယူေပးတဲ့ အာမခံစာခ်ဳပ္ထဲမွာ ေယဘုယ် ပါဝင္ရမဲ့ အခ်က္ေလးေတြၾကည့္ရေအာင္..
- နယ္ေၿမအေနအထားဆိုင္ရာ ထိခိုက္မွဳမ်ားအားလံုး ကို အာမခံကာကြယ္ေပးပါမည္ဆိုတဲ့ အခ်က္ ( Contractor's All Risk Insurance )
- ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ေဆာင္ေနစဥ္အတြင္း အၿခားအေဆာက္အအံုမ်ားကို ထိခိုက္မိၿခင္းအား ကာကြယ္အာမခံေပးပါသည္ ဆိုသည့္ အခ်က္ ( Public Liabilities' Insurance )
- ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းခြင္မ်ားတြင္ ပါဝင္ေသာ လုပ္သားမ်ား တစံုတရာ ထိခိုက္မွဳရွိမွဳမ်ားကို ကာကြယ္ေပးပါသည္ ဆိုသည့္ အခ်က္ ( Work Injuries Insurance )
စတဲ့ အာမခံခ်က္မ်ားဟာ တာဝန္ယူမွဳ ပမာဏ( Insurance Coverage ) နွင့္တကြ ပါရွိရပါတယ္။
အဲ့ဒီလို အာမခံမွဳေတြမွာ အာမခံမွဳဝယ္ယူေပးအပ္ထားတာပဲဆုိပီး ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၼဏီက ပရမ္းပဒါ ေဆာက္လုပ္လို့ မရသလို အာမခံသူ ကုမၼဏီကလဲ တစံုတရာ ၿဖစ္လာလွ်င္ ေၿပးေရွာင္လို့ မရပါဘူး။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ဖြံၿဖိဳးတဲ့နိုင္ငံေတြမွာ ကုမၼဏီမ်ားထူေထာင္ခြင့္ရရွိသူေတြဟာ သူတို့ရဲ့ ေရရွည္စီးပြားေရးရပ္တည္မွဳအတြက္ ၿပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒေတြ အတိအက်လိုက္နာမွဳရွိသလို အဲ့ဒီ ဥပေဒမ်ားေတြထဲက တခုခုကို ခ်ိဳးေဖာက္လွ်င္လဲ ကုမၼဏီပိုင္ဆိုင္ရွင္ေတြဟာ ေနာက္ထပ္ဘယ္စီးပြားေရးမွ လုပ္ပိုင္ခြင့္ မရွိေတာ့ဘူး။ ဥပေဒနွင့္မၿငိစြန္းဘူးဆိုရင္ေတာင္ တာဝန္ယူအာမခံေပးေလ်ာ္မွဳမ်ားၿပားတယ္လို့ နာမည္ဆိုးထြက္ခဲ့တဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြကိုလဲ ဘယ္အာမခံ ကုမၼဏီမွ အာမခံမွဳ မၿပဳလုပ္ေပးဘူး။ အာမခံမွဳစာခ်ဳပ္ ဝယ္ယူအပ္နွင္းပီး အေဆာက္အအံုပိုင္ရွင္ကို မေပးအပ္နိုင္လွ်င္လဲ အေဆာက္အအံုေဆာက္လုပ္ခြင့္မရရွိနိုင္ဘူး။ ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၼဏီ၊ အာမခံကုမၼဏီမ်ား နာမည္ပ်က္ရွိမရွိ၊ ေပးေလ်ွာ္ရမွဳမ်ားၿပားၿခင္း ရွိမရွိကို ဘယ္လို သိနိုင္မလဲဟု ေမးလာလွ်င္လည္း အေၿဖကလဲ လြယ္လြယ္ေလးပါ။ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ နိုင္ငံေတြမွာ ကုမၼဏီတခု မဆိုထားနွင့္ လူတေယာက္အေၾကာင္း သိခ်င္လွ်င္ေတာင္ ဂဏန္းတလံုး အင္တာနက္ေပၚရိုက္ထည့္လိုက္တာနဲ့ အ့ဲဒီလူနွင့္ပတ္သတ္တဲ့ သတင္းေတြ ၊ ေနာက္ခံ အေၾကာင္းေတြကို ခ်က္ခ်င္းသိရွိလာနုိင္တဲ့ ဝန္ေဆာင္မွဳ/စနစ္ေတြ ရွိတယ္။ အလားတူ အေဆာက္အအံုေဆာက္လုပ္ပီးစီးလို့ အဲ့ဒီအေဆာက္အအံုထဲကုိ အသံုးအေဆာင္ စားပြဲ ကုလားထိုင္မ်ား တပ္ဆင္ၿခင္း ၊ အဆင္တန္စာမ်ား တပ္ဆင္ၿခင္းအတြက္ ေနာက္ထပ္ ကုမၼဏီတခုကို ခ်ိတ္ဆက္လွ်င္လဲ အာမခံမွဳ ဆက္လက္ထားရွိရေသးတယ္။ အာမခံမွဳ သက္တမ္းကာလေတြဟာလဲ လုပ္ငန္းအမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္၍ အသီးသီးကြဲၿပားၾကပါေသးတယ္။
ဆိုေတာ့ကာ....အေပၚက ေဖာ္ၿပခဲ့တဲ့ တဦးတည္းနွင့္သာ သက္ဆိုင္တဲ့ အာမခံမွဳမွစတင္ပီး အမ်ားပတ္ဝန္းက်င္နွင့္ သက္ဆိုင္ပီးလုပ္ေဆာင္ရတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္အဆင့္ဆင့္မ်ားမွာလည္း အာမခံမွဳဟာ အဲ့ဒီေလာက္ အေရးၾကီးမယ္ဆိုလ်ွင္ လူသန္းေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္၏ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမွဳနွင့္သက္ဆိုင္တဲ့ ၊ လူသန္းေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္၏ ပတ္ဝန္းက်င္မွာရွိေနတဲ့ ၊ လူသန္းေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ပိုင္ဆိုင္တဲ့ နိုင္ငံ့ေရေၿမေပၚမွာ အၿခားနိုင္ငံတခုကေနပီး စီမံကိန္းဆိုင္ရာ ရင္းနွီးၿမဳပ္နွံမွဳလာေရာက္လုပ္ကိုင္ရာမွာ အာမခံမွဳဟာ ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ အေရးၾကီးတယ္ဆိုတာကို ဆက္လက္ခန့္မွန္းၾကေပေတာ့။
ဒါေပမဲ့ ေစာဒက တက္စရာ အေၿခအေနတခုရွိတယ္။ ဖြံၿဖိဳးပီး ေဒသမ်ားမွာသာ ၿပဳလုပ္ေလ့ ၿပဳလုပ္ထရွိတဲ့ တာဝန္ယူအာမခံမွဳ လုပ္ငန္းေတြကို ၿမန္မာနိုင္ငံလို ဆင္းရဲတဲ့ နိုင္ငံေလးမွာ ဘာ့ေၾကာင့္ လာေရာက္ေၿပာဆိုေနပါသလဲလို့ ေမးလာလွ်င္ေတာ့ ယခုအေၿခအေနက ၿမန္မာနိုင္ငံလို နည္းပညာလဲမရွိ၊ ဆင္းလဲဆင္းရဲတဲ့ နိုင္ငံရဲ့ ေၿမေရကို လာပီး ရင္းနွီးၿမဳပ္နွံမွဳ ၿပဳတဲ့သူဟာ ကိုယ့္ၿမန္မာနိုင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း မဟုတ္ၾကဘူး။ စီမံကိန္းမွာ အသံုးၿပဳမဲ့ ပစၥည္းေတြဟာ နွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ၾကာသည့္အထိေအာင္ ခံနိုင္ရည္ရွိတဲ့ နည္းပညာေတြနဲ့ ထုတ္လုပ္ထားပါတယ္လို့ဆိုပီး ကိုယ့္ပစၥည္းကိုယ္အာမခံၿပန္ခံသည့္ အင္အားၾကီးပါတယ္ဆိုတ့ဲ တရုတ္နိုင္ငံၿဖစ္ေနတာကို သတိခ်ပ္ပါဦး။ ကိုယ္ေဆာက္လုပ္ ေဆာင္ရြက္တဲ့စီမံကိန္းကို ကိုယ့္ဘာကိုယ္ ၿပန္ပီးအာမခံတဲ့ အေၿခအေနေလာက္ ရီစရာေကာင္းတာ ေနာက္ထပ္ ထပ္မရွိေတာ့ဘူး။ နိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း ဆက္စပ္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ စီမံကိန္းအေၿခအေနမ်ားမွာ ကမၻာမွာ နာမည္ရေနတဲ့ အာမခံေပးမွဳ ၿပဳလုပ္ေပးသည့္ တၿခား စီးပြားေရး ေတာင့္တင္းတဲ့ နိုင္ငံရဲ့ အာမခံမွဳကို မၿဖစ္မေနလိုအပ္တယ္ဆိုတာကို ယခုေလာက္ဆုိလွ်င္ ရွင္းလင္းမယ္လို့ ထင္ပါတယ္။
မရွင္းလင္းလ်ွင္ ေနာက္ထပ္ တခ်က္ၿဖင့္ ၾကိဳးစားရွင္းလင္းပါဦးမယ္။ အထက္ပါ ေက်ာ္မင္းလူ (ေရႊၿပည္သာ)ရဲ့ အာမခံမွဳ စာပုိဒ္မွာ ေတြ့ရတဲ့ အာမခံမွဳေတြဟာ အာမခံမွဳ အစစ္မဟုတ္ပါဘူး။ အဲ့ဒီအခ်က္ေတြဟာ ကုန္ပစၥည္း/ေဆာက္လုပ္ေရးသံုးပစၥည္းမ်ားရဲ့ ၾကာရွည္ခံသက္တမ္းကို အာမခံၿခင္းသာ ၿဖစ္ပါတယ္။ Insurance မဟုတ္ပါ Warranty သက္သက္သာၿဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာအေနနဲ့ သင္ဟာ လွပေသသပ္စြာ ၿပဳလုပ္ထားေသာ စတီးထိုင္ခံုတလံုးကို ေစ်းၾကီးၾကီးနွင့္ ဝယ္ယူလိုက္မယ္ ဆိုၾကပါစို့။ အဲ့ဒိထိုင္ခံုကို ေရာင္းသူဟာ သင့္ကို ထုိင္ခံုရဲ့ စတီးအေရအေသြးကိုၿပသပီး ထိုင္ခံုသက္တမ္း ၁၀နွစ္ အာမခံလို့လဲ ရသလို ၁၅နွစ္လို့လဲ အာမခံလို့ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ထိုင္ခံုတလံုးဟာ စတီးတမ်ိဳးတည္းေပၚမွာပဲ အေၿခခံမေနတာကို သင္ သတိခ်ပ္ေစလိုပါတယ္။ သင္ထိုင္ခံုဝယ္ပီး သိပ္မၾကာခင္ကာလမွာပဲ မူလီၿပဳတ္ပီး ထိုင္ခံုေပၚမွ လိမ့္က်၊ ခါးရိုးက်ိဳးသြားသည္ဆိုပါဦးစို့။ အဲ့ဒီကိစၥမ်ိဳးမွာ သင္ထိုင္ခံုဝယ္ခဲ့တဲ့ ဆိုင္ပိုင္ရွင္က သင့္ကို ထိုင္ခံုအသစ္သာ ၿပန္လည္အစားထိုးေပးပါလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒါ Warranty အတြက္ ၿပန္လည္အစားထိုးေပးေလ်ာ္မွဳပဲ။ ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီ Warranty ဆိုတာဟာ သူတို့ဆိုင္ရဲ့ ကုန္ပစၥည္းသက္တမ္းေပၚမွာပဲ ထားရွိေနလို့ သင့္ရဲ့ ခါးရိုးက်ိဳးသြားတဲ့ ကိစၥကိုေတာ့ ကာကြယ္တာဝန္ယူမွဳ ေပးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲ့.ဝါသနာပါလွ်င္ေတာ့ သင္သူ့ကို တရားစြဲလို့ရပါတယ္။ တရားခြင္မွာ နိုင္မယ္/မနိုင္ဘူးဆိုတာကေတာ့ သင့္ရဲ့အေပၚမွာသာ မူတည္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ သင္ဟာ အမခံကုမၼဏီတခုမွ Medical Insurance Or Health Insurance ဝယ္ယူထားေသာသူ ၿဖစ္ခဲ့လ်င္ သင့္ရဲ့ ေဆးစရိတ္ကုန္က်မွဳမ်ားကို အဲ့ဒီအာမခံကုမၼဏီကေန အကုန္အက်ခံရပါလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒါဟာ Insurance ပဲၿဖစ္ပါတယ္။
အခုေလာက္ဆိုလ်င္ေတာ့ စီမံကိန္းသံုးပစၥည္းေတြရဲ့ ကာလၾကာရွည္မွဳ သက္တမ္းအား အာမခံမွဳ ( Warranty ) နဲ့ စီမံကိန္းတခုလံုး၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားအား အာမခံမွဳ ( Insurance ) ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရနွစ္ခုၾကားမွာရွိေနတဲ့ ၾကီးမားတဲ့ ကြာၿခားခ်က္ကို နားလည္ေလာက္မည္ထင္ပါတယ္။
စီမံကိန္းမွာ အသံုးၿပဳထားသည့္ အေရးၾကီးသည့္ မည္သည့္အရာသည္ သက္တန္းကာလအားၿဖင့္ မည္၍ မည္မွ် အာမခံပါသည္ဆိုေသာ္လည္း စီမံကိန္းတြင္ အသံုးၿပဳထားေသာ ထိုအေရးၾကီးသည့္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားအား ဆက္ထားသည့္ မူလီတလံုးၿပဳတ္ရုံမွ်ၿဖင့္ စီမံကိန္းၾကီးတခုလံုး ပ်က္ဆီးနိုင္သည္ကို သင္သတိထားေစလိုသည္။ စီမံကိန္းသံုး ပစၥည္းမ်ားမွာ ရင္းနွီးၿမဳပ္နွံသူ(Contractor)မွ တစံုတရာခြ်တ္ယြင္းလွ်င္ ၿပန္လည္ လဲလွယ္ေပးပါမည္ ဆိုေသာ အာမခံမွဳ Warranty ကို ၿပဳလုပ္ေပးရေသာ္လည္း ရင္းနွီးၿမဳပ္နွံသူ နွင့္ စီမံကိန္းပိုင္ရွင္ နွစ္ဦးၾကားတြင္ စီမံကိန္းနွင့္ပတ္သတ္ေသာ ၿဖစ္ေပၚလာမည့္ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ားအားလံုးအတြက္ တာဝန္ယူကာကြယ္ေပးနိုင္ပါသည္ဟု အာမခံမွဳ ၿပဳေပးနိုင္သည့္ လြတ္လပ္သူ ေနာက္တဦး ( Independent Third Party) ၿဖစ္ေသာ အာမခံသူ Insurance Broker ရွိေနရေပမည္။
ဆိုေတာ့ .. ဆိုေတာ့ .. ဆိုေတာ့ကာ ဘယ္ကဘယ္လို တာဝန္ယူအာမခံမွုနွင့္ EIA , SIA ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသလဲ ဆိုသည့္ ေမးခြန္းအတြက္ အေၿဖစထြက္လာပါေတာ့မယ္။
အပိုင္း (၂)တြင္ ဆက္လက္ ဖတ္ရွဳၾကပါကုန္။
No comments:
Post a Comment